Haukur Arnþórsson stjórnsýslufræðingur færir rök fyrir því í grein í Morgunblaðinu í dag að Reykjavíkurborg eigi bótarétt á hendur ríkinu þar sem hún geti ekki nýtt landið sem Reykjavíkurflugvöllur stendur á undir íbúðabyggð.
Haukur vekur athygli á grein sinni á samfélagsmiðlum.
Hann segir bótaréttinn byggja á því að raunverulegt tjón hljótist af því að borgin geti ekki nýtt landið. Tjónið felist í því að borgin verði annaðhvort að þétta byggð á slæmum og dýrum lóðum svo sem við hraðbrautir og á bílastæðum og jafnvel taka græna reiti undir og/eða leggja til annað byggingarland sem sé fjarri miðborginni.
Þegar kemur að síðastnefnda valkostinum segir Haukur að það myndi þýða mikinn kostnað við uppbyggingu samgöngumannvirkja og annarra innviða. Það myndi auka mengun og íbúar þyrftu að eyða mun meiri tíma í ferðir til og frá vinnu en margir af stærstu vinnustöðum landsins eru í miðborg Reykjavíkur.
Vill Haukur meina að ríkið haldi einu besta þrónunarsvæðinu innan borgarmarkanna í gíslingu. Ríkið beri óbeina bótaábyrgð þar sem borgin geti ekki nýtt sér stjórnsýsluheimildir sínar til að móta nýtt skipulag og svo beina bótaábyrgð þar sem borgin geti ekki nýtt land sem sé að mestu leyti í hennar eigu.
Þegar kemur að hagsmunum íbúa landbyggðarinnar sem oft er vísað til hjá þeim sem vilja ekki heyra á það minnst að flugvöllurinn fari bendir Haukur á að íbúum landsbyggðarinnar sé orðið ómögulegt að setjast að í Reykjavík vegna hás húsnæðisverðs. Tækifærin séu mest í Reykjavík og þangað sæki fólk af ýmsum ástæðum, þar séu flestar opinberar stofnanir sem almenningur þurfi að sækja heim og Reykjavík hafi skyldur sem höfuðborg. Þar af leiðandi sé eðlileg krafa að borgin hafi nægilegt byggingarland og húsnæði á hagstæðu verði fyrir landsmenn en borgin hafi aftur á móti spennt upp húsnæðisverð með stefnu sinni.
Haukur er sannfærður um að það yrði mikill þjóðhagslegur ábati af því að færa Reykjavíkurflugvöll og að ríkinu beri að velja hagkvæmasta kostinn. Hann segir erfiðleikana við að flytja flugvöllinn efnahagslega léttvæga gagnvart því að byggja á svæðinu.
Haukur vill meina að þótt Hæstiréttur hafi nokkrum áratugum hafnað því að skipulagsvald feli í sér eignarréttarlega stöðu, nema við sérstök skilyrði, þá hafi staða sveitarfélaga gagnvart ríkinu styrkst í Evrópu og vel mögulegt sé að Hæstiréttur geti breytt afstöðu sinni. Eignarréttur heyri undir mannréttindi og því sé fullur grundvöllur fyrir því að Reykjavíkurborg fari í skaðabótamál gegn ríkinu þar sem borgin fái ekki að nýta sitt eigið land þar sem flugvöllurinn sé þar fyrir. Telur Haukur líklegt að Mannréttindadómstóll Evrópu taki slíkt mál fyrir og sé líklegri til að verja hag borgarinnar en Hæstiréttur. Vísar Haukur þá til Evrópusáttmálans um sjálfsstjórn sveitarfélaga sem Alþingi staðfesti 1990. Hann segir það alveg skýrt að ef ákvarðanir stjórnvalda hindri notkun á landi þá skuli þau greiða bætur fyrir.
