Alltaf gaman að vinna Dani – les maður hvarvetna á vefnum. En hvers vegna er gaman að vinna Dani? Það eru liðin 76 ár síðan við slitum endanlega sambandi við þá og 101 ár síðan við fengum fullveldið frá þeim. Danahatur er varla mjög útbreitt lengur, Það er heldur ekki eins og Danir séu núorðið mikið að þvælast fyrir okkur – nema helst í þeirri mynd að danska er ennþá kennd í íslenskum skólum.
Það hefur mér raunar virst næsta vonlítið verkefni. Börn sem nú alast upp hafa litla sem enga reynslu af dönsku máli, ólíkt kynslóðunum sem ólust upp við Hjemmet, Familje Journal og Andrés Önd á dönsku. Fyrir okkur var ekkert mál að læra dönskuna – hún var út um allt í málumhverfi okkar. Nú er hún hvergi.
Svo er líka hitt að danskan sem maður heyrir talaða, til dæmis í nýlegum sjónvarpsþáttum, hefur breyst. Hún er hraðari, líkt og komin enn dýpra ofan í kokið, og full af slangurorðum sem komu ekki fyrir á sínum tíma í Matador, Olsen-banden eða Huset paa Christianshavn. Þegar maður opnar munninn til að tala dönsku í Kaupmannahöfn hjómar maður eins og aftan úr fornöld.
Annars höfum við bara gott eitt af Dönum að segja, þeir afhentu okkur handritin og við erum enn að taka upp einhverja siði frá þeim – líkt og til dæmis jólahlaðborð. Jólamaturinn sem er borðaður á flestum íslenskum heimilum er ennþá danskur, svínakjöt, sósa og rauðkál – en dönskuslettur heyrast varla lengur nema þær sem eru algjörlega inngrónar í málið.
Liggur við að maður verði glaður þegar maður heyrir slett dönsku fremur en ensku.
Íslenska liðið spilaði eldfjörugan leik á móti því danska í dag. Danir eru náttúrlega gamalt handboltastórveldi. Handboltinn barst hingað til lands frá Danmörku – fyrst tilí Hafnarfjarðar en breiddist svo út um landið. Það þótti löngum miikið mál að etja kappi við Dani í þessari íþrótt, en það var ekki fyrr en 7. apríl 1968 að Íslendingum tókst loks að vinna Dani í handbolta. Leikurinn fór 15-10, það var minna skorað í handboltanum þá. Þetta var í Laugardalshöllinni, Danir voru þá með silfurlið frá heimsmeistaramóti árið áður. Eftir leikinn braust út sigurhátíð um allt land, meira að segja hinn háttprúði menntamálaráðherra, Gylfi Þ. Gíslason, hljóp inn á völlinn í Laugardalshöllinni. Það var dálítið eins og sjálfstæðið væri enn í húfi. Þetta var líklega sætasti íþróttasigur lýðveldisins fram að því – árið áður höfðu Danir sigrað Íslendinga 14-2 í fótbolta.
Gerist maður nokkuð aldraður. Ég var á þessum leik, átta ára strákur, að þvælast í Höllinni með vini sem ég man ekki hver var. Foreldrar voru víðs fjarri. Maður fór bara sjálfur. Ég man ekki sérstaklega mikð eftir leiknum sjálfum – en rámar þó í leikni Geirs Hallsteinssonar og þrumuskot Jóns Hjaltalíns Magnússonar.
