Það ætti ekki að vera nein þensla í íslenska hagkerfinu, atvinnuleysi er mikið og kaupmáttur hefur lækkað mjög. Samt horfum við upp á verðbólgu sem er 6 prósent. Það er ógnarhátt miðað við nágrannalönd okkar.
Verðbólga á þessu róli er líka stórmál – vegna verðtryggingarinnar leikur hún heimilin grátt. Skuldirnar hækka stöðugt – á tíma þegar margir glíma við neikvæða eiginfjárstöðu. Miðað við þessa verðbólgu sér fjölskylda sem skuldar 20 milljónir í húsnæði lán hækka um 100 þúsund krónur á mánuði.
Það er sagt að helsti verðbólguvaldurinn nú sé hækkun á opinberum gjöldum. Álögur hækka, það hefur áhrif á vísitölu og hleypur svo beint í húsnæðisverðið. Annað sem veldur verðbólgu er hækkun á húsnæðisverði. Það þýðir í raun að einhverjir eru að kaupa eignir á yfirverði – vegna þess hve fjárfestingartækifæri eru fá er að myndast smá bóla á húsnæðismarkaði.
Íslenska hagkerfið starfar nú þannig að fjárskuldbindingar eru verðtryggðar í bak og fyrir. Þetta er vegna þess að enginn treystir íslensku krónunni. Það virðist hins vegar ekki vera nokkur leið að koma verðbólgunni niður fyrir markmið Seðlabankans – reynslan sýnir að þangað kemst hún hérumbil aldrei.
Annað sem hefur svo áhrif eru gjaldeyrishöftin. Enn hefur ekki verið hægt að fella þau niður. Fall krónunnar magnaði verðbólguna óskaplega – þaðan höfum við hin „stökkbreyttu“ lán og að einhverju leyti 60 prósenta hækkun á vöruverði á stuttum tíma. Íslendingar eru háðari innflutningi en flestar aðrar þjóðir. Höftin veita tímabundið skjól – hver veit hvað útlendingar væru tilbúnir að borga fyrir haftalausa krónu á opnum markaði?
Eins og staðan er núna erum við svo óralangt að finna lausn á þessum vanda – margir virðast reyndar telja nóg að berja höfðinu við steininn.