fbpx
Föstudagur 26.apríl 2024
Pressan

Einstök uppgötvun – Elsti rúnasteinn heims

Kristján Kristjánsson
Laugardaginn 4. febrúar 2023 20:00

Steinninn magnaði. Mynd:George Alexis Pantos / Kulturhistorisk museum, Universitetet i Oslo

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Í rúmlega eitt ár héldu norskir vísindamenn því leyndu að þeir höfðu fundið stórmerkilegan rúnastein haustið 2021. Þetta er talinn vera elsti rúnasteinninn sem fundist hefur.

Hann fannst þegar norskir fornleifafræðingar voru við uppgröft í Svingerud og er nafn steinsins dregið af staðnum, hann heitir Svingerud-steinninn. Talið er að hann sé 1.800 til 2.000 ára gamall.

Steinninn verður fljótlega til sýnis hjá Kulturhistorisk Museum í Osló sem segir að hann sé eitt elsta þekkta dæmið um norrænt ritmál.

Steinninn fannst í gröf þar sem voru mannabein og trékol, líklega eftir líkbrennslu. Videnskab skýrir frá þessu.

Með því að nota kolefnisgreiningu komust vísindamenn að því að beinin eru frá tímabilinu frá 25 fyrir krist þar til 120 eftir krist.

Það er hægt að nota kolefnisgreiningu til að aldursgreina lífverur en ekki steina. En þar sem steinninn var með beinunum er talið að hann sé frá sama tíma.

Fyrrgreint tímabil er á þeim tíma sem er kallaður rómversk járnöld. Hún hófst árið 1 og stóð yfir þar til 375-400 eftir krist. Á þessum tíma áttu Norðurlandabúa í töluverðum samskiptum við Rómarveldi. Viðskipti voru stunduð og rómverskir hermenn lögðu leið sína til Skandinavíu.

Sérfræðingar ráða sér ekki af gleði yfir þessum fundi. Mynd:George Alexis Pantos / Kulturhistorisk museum, Universitetet i Oslo

 

 

 

 

 

Rómverjar áttu sér ritmál á þessum tíma og rúnirnar á Svingerud-steininum styrkja kenningu um að á Norðurlöndunum hafi þetta hvatt fólk til að eignast eigi ritmál.

Fundi steinsins var haldið leyndum í rúmlega eitt ár á meðan fornleifafræðingar og tungumálasérfræðingar rannsökuðu hann.

Átta rúnir eru mjög greinilegar á steininum. Ef þær eru umskrifaðar yfir á nútímamál stendur: „idiberug“. Talið er hugsanlegt að textinn snúist um konu að nafni Idibera. Kannski stendur: „Fyrir Idibera“ á steininum að sögn Kristel Zilmer, sérfræðings í ritmenningu og táknmyndafræði við Oslóarháskóla.

Rannsóknum á steininum er ekki lokið.

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

Pressan
Fyrir 2 dögum

Nokkur ráð til að losna undan símafíkninni

Nokkur ráð til að losna undan símafíkninni
Pressan
Fyrir 2 dögum

Unglingur dæmdur í ævilangt fangelsi – Stakk ellilífeyrisþega í hjartað

Unglingur dæmdur í ævilangt fangelsi – Stakk ellilífeyrisþega í hjartað
Pressan
Fyrir 4 dögum

Sérfræðingurinn segir að þetta eigir þú að borða á kvöldin ef þig langar að byrja daginn á góðum hægðum

Sérfræðingurinn segir að þetta eigir þú að borða á kvöldin ef þig langar að byrja daginn á góðum hægðum
Pressan
Fyrir 4 dögum

Tíu ára drengur játar á sig morð: Var sjö ára þegar hann framdi voðaverkið

Tíu ára drengur játar á sig morð: Var sjö ára þegar hann framdi voðaverkið
FréttirPressan
Fyrir 4 dögum

Dularfulla skáldsagan sem spáði fyrir um Titanic-slysið – Var höfundurinn geðveikur eða skyggn?

Dularfulla skáldsagan sem spáði fyrir um Titanic-slysið – Var höfundurinn geðveikur eða skyggn?
Pressan
Fyrir 4 dögum

Hluti af San Andreas misgenginu gæti verið að setja sig í stellingar fyrir jarðskjálfta

Hluti af San Andreas misgenginu gæti verið að setja sig í stellingar fyrir jarðskjálfta