Ég er alinn upp í einkunnasamfélagi þar sem börnum var raðað í bekki í samræmi við námsárangur. Að loknu fullnaðarprófi tók við gagnfræðaskóli sem lauk með sameiginlegu landsprófi. Þeir sem náðu tilskildu lágmarki fóru í framhaldsskóla. Menntaskólar voru einkunnamiðaðir þar sem menn sátu miskunnarlaust eftir ef þeir náðu ekki prófum. Fjögurra ára námi lauk með stúdentsprófi þar sem mikill fjöldi verðlauna var veittur fyrir góðan námsárangur. Háskólinn var sama merkinu brenndur. Einkunnir réðu því hverjir komust endanlega í mark og hverjir ekki. Engum kom til hugar að efast um þetta kerfi og krefjast þess að mælistikur á færni og námsgetu nemenda yrðu lagðar niður. Í kommúnistalöndum Austur Evrópu var reyndar fylgt öðrum viðmiðum þar sem pólitískar skoðanir foreldra og fleira vóg þungt á einkunnaspjaldinu.

Það er mikið fagnaðarefni að þessi tími er liðinn. Menntamálaráðherra vill meta nemendur út frá öðrum forsendum en námsgetu og einkunnum. Tími afburðanemenda og kúrista er góðu heilli liðinn.

Ég hitti þá Egil afa minn Skallagrímsson og Gretti Ásmundarson á dögunum í Ikea þar sem þeir voru að kaupa svefnsófa. Þeir voru kampakátir og sögðust stefna á stúdentinn. Egill sagði glaðlega: „Stúdentsprófið verður lítið mál fyrir mig. Ég fæ aukastig fyrir dráp og ofbeldi og áhuga á knattleik og kraftlyftingum. Auk þess tilheyri ég viðkvæmum minnihlutahópi í útrýmingarhættu sem eru hvítir karlmenn gefnir fyrir ljóðlist. Ég fæ aukastig fyrir kveðskap svo að ég verð komin með stúdentshúfu á augabragði án þess að kunna algebru.“ Grettir sagði að hann fengi fjölmarga aukaáfanga metna af því að hann væri með ADHD og mótþróaþrjóskuröskun. „Svo fæ ég prik fyrir að kunna að synda og glíma við drauga.“ Egill sagði að námið sjálft og metnaður skipti litlu máli varðandi lokaeinkunn. „Þetta er skólaumhverfi sem hentar okkur báðum enda erum við illa læsir,“ sögðu þeir. „Léleg tungumálakunnátta verður okkur ekki fjötur um fót frekar en ráðherranum sjálfum. Okkur verða allar leiðir færar í háskólum heimsins.“