fbpx
Fimmtudagur 28.ágúst 2025
Eyjan

Drepur græðgin kapítalismann?

Egill Helgason
Þriðjudaginn 6. ágúst 2013 23:59

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Því miður er það svo að líklega mun græðgin á endanum fara með kapítalismann – sem þó er í sinni milduðu útgáfu eftirstríðsráranna besta þjóðfélagskerfi sem hefur verið til á jörðinni.

En svonefndur túrbókapítalismi er farinn svo úr böndunum að meira að segja hörðustu hægrimenn treysta sér ekki til að verja hann lengur.

Ríkidæmi fámennrar yfirstéttar heldur áfram að vaxa hröðum skrefum eins og hefur verið frá tíma Reagans og Thatcher, en millistéttin nær ekki að halda í við þetta lengur. Hún reyndi það með því að skuldsetja sig til andskotans, en það gengur ekki til langframa.

Þrátt fyrir áföll undanfarinna ára gengur ekkert að hemja völd banka og stórfyrirtækja. Óbilgirnin fer fremur vaxandi en hitt. Sú tilfinning ágerist líka að peningaöflin eigi stjórnmálamenn með húð og hári. Slíkt þjóðfélagskerfi kallast plútókratí – eða auðræði.

Vitaskuld getur slíkt kerfi gengið af sjálfu sér dauðu. Græðgin getur orðið of mikil. Yfirstéttinni hefur lengi verið ákveðin vörn í því að millistéttin deilir að hluta til gildismati hennar. Millistéttin virkar eins og stuðpúði. En það getur breyst ef of harkalega er gengið á kjör millistéttarinnar, möguleika hennar til að eignast húsnæði, koma börnum sínum áfram í lífinu og njóta félagslegs öryggis.

Ég skrifaði um daginn um svokallaða núllsamninga sem eru að verða mjög útbreiddir í bresku atvinnulífi. Þeir þýða að starfsfólk hefur enga tryggingu fyrir því að fá yfirleitt að vinna – það er kallað í það með litlum fyrirvara og svo er hægt að senda það tafarlaust heim.

Hér erum við komin langt aftur, aftur fyrir tíma verkalýðsbaráttu sem tryggði almenningi réttindi sem hafa þótt sjálfsögð. Ég nefndi í umræðum að núllsamningarnir minntu helst á tímann þegar verkamenn komu niður á höfn til að snapa vinnu, sumir fengu að vinna einhverja tíma, aðrir fóru niðurlútir heim.

Ég sé að dálkahöfundinum Seumas Milne hefur dottið það sama í hug í Guardian. Hann líkir einmitt núllsamningunum, sem tíðkast bæði í Buckinghamhöll og á McDonalds, við biðraðir hafnarverkamanna forðum tíð.

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Pennar

Mest lesið

Nýlegt

EyjanFastir pennar
Fyrir 4 dögum

Óttar Guðmundsson skrifar: Upp með Njálu

Óttar Guðmundsson skrifar: Upp með Njálu
Eyjan
Fyrir 5 dögum

Gréta María Grétarsdóttir, framkvæmdastjóri Prís: Lokuðu á okkur í fyrra en vilja núna vera með

Gréta María Grétarsdóttir, framkvæmdastjóri Prís: Lokuðu á okkur í fyrra en vilja núna vera með
Eyjan
Fyrir 1 viku

Sjálfstæðisflokkurinn: Innistæðulausir frasar – ætti heldur að hlusta en tala

Sjálfstæðisflokkurinn: Innistæðulausir frasar – ætti heldur að hlusta en tala
Eyjan
Fyrir 1 viku

Þorsteinn Pálsson: Hvers vegna voru tillögur um afturköllun umsóknar svæfðar í tíð Sigmundar Davíðs og Guðlaugs Þórs?

Þorsteinn Pálsson: Hvers vegna voru tillögur um afturköllun umsóknar svæfðar í tíð Sigmundar Davíðs og Guðlaugs Þórs?