„Það er til mik­ils að vinna að ná sam­an um að hér verði spilaður sann­gjarn leik­ur,“ segir Ágúst Bjarni Garðarsson, þingmaður Framsóknarflokksins.

Ágúst Bjarni skrifar um gjaldtöku og arðsemi íslenska bankakerfisins í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag. Ágúst vísar meðal annars í nýja skýrslu starfshóps sem Lilja Alfreðsdóttir, menningar- og viðskiptaráðherra skipaði, en markmið hópsins var meðal annars að velta því upp hvort íslensk heimili greiði hlutfallslega meira fyrir almenna viðskiptabankaþjónustu en heimili annars staðar á Norðurlöndunum.

Ágúst segir að vaxtamunur viðskiptabankanna hafi verið að aukast og það verði að vera krafa okkar neytenda að bankarnir minnki vaxtamuninn og skipti þannig ávinningnum á sanngjarnari hátt.

„Þá eru sum þjón­ustu­gjöld ógagn­sæ og ekki alltaf ljóst hvað neyt­end­ur eru að greiða fyr­ir. Það er óviðun­andi staða. Nefnt er dæmi um að gjald­taka ís­lensku bank­anna af kortaviðskipt­um í er­lendri mynt sé dul­in en hún veg­ur engu að síður þungt í út­gjöld­um heim­il­anna fyr­ir fjár­málaþjón­ustu. Þá seg­ir að geng­isálag bank­anna á korta­færsl­um skeri sig tölu­vert úr ann­arri gjald­töku því að álagið kem­ur hvergi fram í verðskrám bank­anna og virðist vera breyti­legt milli gjald­miðla og frá ein­um tíma til ann­ars. Um er að ræða 6,6 millj­arða geng­isálag á ís­lenska neyt­end­ur fyr­ir að nota greiðslu­kort sín í er­lend­um færsl­um.“

Ágúst nefnir fleiri dæmi úr skýrslunni, meðal annars að kostnaður þjóðfélagsins vegna greiðslumiðlunar sé mun hærri hér á landi en annars staðar á Norðurlöndunum. Þetta hafi meðal annars í för með sér hærra verð á vörum og þjónustu til íslenskra neytenda sem á endanum bera kostnaðinn.

Ágúst hvetur fólk til að skoða sín mál og vera vakandi.

„Í skýrsl­unni seg­ir að það geti marg­borgað sig að kanna hvað sé í boði og í hverju kostnaður viðkom­andi liggi helst við bankaþjón­ustu. Vil ég hvetja alla til að skoða þetta gaum­gæfi­lega í sín­um viðskipt­um því það má vera að tæki­færi séu til að lækka til­kynn­ing­ar- og greiðslu­gjöld. Þá seg­ir að einnig sé hægt að at­huga hvort ódýr­ara sé að nota kred­it­kort, de­bet­kort eða kaupa gjald­eyri áður en farið er til út­landa.“

Starfshópurinn lagði fram nokkrar tillögur til úrbóta í skýrslu sinni, meðal annars að sett verði á fót samanburðarvefsjá með verði fjármálaþjónustu að norskri og sænskri fyrirmynd. Þá verði kannaðir möguleikar á að draga úr kostnaði í innlendri greiðslumiðlun í samræmi við ábendingar Seðlabankans. Einnig að aukin áhersla verði lögð á fjármálafræðslu fyrir almenning frá hlutlausum aðilum til að efla fjármálalæsi neytenda.

Ágúst bendir á að bönkunum hafi tekist að auka hagnað og bæta arðsem­i með auk­inni hagræðingu. Í uppgjörum bank­anna sé þó ekki að finna jafn skýr merki um lækk­un gjalda til viðskipta­vina.

„Okk­ur Íslend­ing­um er vita­skuld nauðsyn­legt að eiga sterkt banka­kerfi. En til að styðja og styrkja öfl­ugt at­vinnu- og efna­hags­líf verða viðskipta­bank­ar að njóta al­menns trausts í sam­fé­lag­inu. Ljóst má vera að hér má gera mikið mun bet­ur. Inn­heimta ým­issa gjalda, þókn­ana og vaxta­kostnaðar á ekki að vera neyt­end­um tor­skil­in á all­an hátt. Þá er það jú skýrt dæmi um að sam­keppni skorti á markaðnum og eins það að við neyt­end­ur séum ekki nægi­lega á verði. Það er hins veg­ar að breyt­ast og það er gott. Það er til mik­ils að vinna að ná sam­an um að hér verði spilaður sann­gjarn leik­ur.“