Ný bresk rannsókn, sem birt er í tímaritinu Nature Communications, sýnir að þang var notað til átu víða í norðanverðri Evrópu um langt skeið. Meðal annars á Íslandi, Írlandi og í Frakklandi.
Rannsóknin var gerð við háskólana í Glasgow og York. Vísindamennirnir segjast hafa óyggjandi fornleifafræðileg gögn sem sýni fram á að Evrópumenn hafi étið þang allt frá steinöld og vel fram á miðaldir.
Hingað til hafi verið talið að þang hafi aðallega verið notað til annarra nota en sem matur. Það er sem eldsneyti, áburður eða pakningar utan um matvæli.
Í rannsókninni segir að þangát hafi að mestu hætt á átjándu öld í í Evrópu. Þá var farið að líta á þang sem fátækramat. Í Asíu hélt það hins vegar áfram og umfangið var nokkuð mikið. Þar var þang talið hafa næringarlegt og læknisfræðilegt gildi fyrir mannslíkamann. Af 10 þúsund þangtegundum eru 145 borðaðar í Asíu enn í dag.
Til eru ýmis skrifleg gögn um þang, svo sem gömul íslensk lagaákvæði um þang sem nytjar. En rannsóknin beindist einkum að svokölluðum lífmerkjum (biomarkers) úr tönnum forfeðra okkar. Þetta eru tennur úr 74 beinagrindum sem fundist hafa í 28 fornleifauppgröftum víða um Evrópu.
Sýnin sýna að viðkomandi hafi neytt ýmis konar tegundum þangs og þörunga. Rautt, grænt og brúnt sem og ýmsar ferskvatnsplöntur.
Vísindamennirnir telja að rannsóknin sýni að það eru miklir möguleikar með þang og þörunga í matvælaframleiðslu í dag. Þessi matur sé hollur og framleiðslan geti verið sjálfbær.
„Í dag er þang og ferskvatnsplöntur varla til í mataræði hins hefðbundna vestræna manns,“ segir Karen Hardy prófessor í fornleifafræði við Háskólann í Glasgow. „Smættun þangs frá því að vera matur í að vera fátækramatur og svo dýrafóður hefur líklega gerst á löngum tíma. Það sama hefur gerst fyrir ýmsar aðrar jurtir.“
Vel sé hægt að „enduruppgötva“ ýmis matvæli, svo sem þang, í stað þess að treysta á fáar fjöldaframleiddar tegundir matvæla eins og raunin er í dag.
Þó að þangáta sé að mestu horfin í Evrópu þá má nefna að það er enn þá stundað á Íslandi, þó í litlum mæli sé. Söl er rauðþörungur sem hefur verið notaður í ýmsa matargerð á Íslandi, og hefur verið sérstaklega vinsælt í Öxarfirði.
Söl er meðal annars notað í grauta og þurrkað í snakk. Einnig bakað í flatkökur, eða sölvakökur eins og þær kallast. Söl er einnig selt í heilsubúðum.
