Menningarverðlaun DV fyrir árið 2016 verða veitt miðvikudaginn 15. mars næstkomandi klukkan 17.00 í Iðnó. 45 verkefni, hópar og einstaklingar eru tilnefndir til verðlaunanna í ár í níu flokkum; kvikmyndum, leiklist, dansi, tónlist, myndlist, arkitektúr, hönnun, bókmenntum og fræðum, en auk þess veitir forseti Íslands sérstök heiðursverðlaun og lesendaverðlaun dv.is verða veitt. Föstudaginn 3. mars hefst netkosning á dv.is sem stendur til miðnættis 14. mars, þar sem lesendum gefst tækifæri til að kjósa þá tilnefningu sem þeim líst best á – sú tilnefning sem hlýtur flest atkvæði í netkosningunni hreppir lesendaverðlaun dv.is.
Í verkinu Á hverju liggja ekki vorar göfugu kellíngar fjallar Guðrún Ingólfsdóttir um sambúð bóka og íslenskra kvenna á líflegan og einkar læsilegan hátt. Mikið nýmæli er að bókinni enda hefur svipuð rannsókn á bókmenningu kvenna hvorki verið gerð hérlendis né erlendis. Bókin er einstaklega vönduð og með rannsókn sinni opnar Guðrún lesendum nýja sýn og merkilega á líf íslenskra kvenna á miðöldum til 1730. Bókin er fjársjóður fyrir þau sem eru áhugasöm um kvennasögu og kvennabókmenntir.
Íslenskar fléttur Harðar Kristinssonar er yfirgripsmikið verk sem kynnir fyrir lesendum nærfellt fjögurhundruð íslenskar fléttur og kennir þeim að greina þær algengustu á einfaldan hátt. Áratuga rannsóknarvinna liggur að baki bókinni og ljósmyndir í henni eru greinilegar og gagnlegar. Ekki er minnst um vert hve Hörður hefur verið snjall við að finna fléttunum nöfn: Snepaskóf, karpataflíra, skeljaskóf, loðbreyskja, kvistamerla, toppaglæta, deiglugrotta, hrímstrympa og snúingelgja. Falleg og fróðleg bók sem unnin hefur verið af mikilli elju, kunnáttu og ástríðu.
Í Leitinni að svarta víkingnum fléttar Bergsvein Birgisson saman rannsóknum fræðimannsins og innblæstri skáldsins á eftirtektarverðan og spennandi hátt. Í bókinni segir hann sögu Geirmundar heljarskinns, sem var dökkur á húð og hár eins og viðurnefnið gefur til kynna, en í bókinni birtist einnig önnur og dekkri mynd af íslensku landnámi en sögubækurnar hafa haldið mikið á lofti. Samhliða sögunni af Geirmundi leyfir Bergsveinn lesandanum að fylgjast með rannsóknarvinnunni, vangaveltum og jafnvel angist fræðimannsins og skyggnast inn í hugsanagang höfundarins. Spennandi, fróðleg og sérstæð bók.
Í Nóttin sem öllu breytti eftir þær Sóleyju Eiríksdóttur og Helgu Guðrúnu Johnson er fjallað um snjóflóðið sem féll á Flateyri fyrir rúmum tuttugu árum en sú fyrrnefnda komst lífs af úr þeim. Í bókinni lýsir Sóley reynslu sinni og annarra íbúa bæjarins af snjóflóðinu og þeim erfiðu tímum sem í hönd fóru. Bókin er fallega hönnuð með kortum og myndum. Hér er fléttað saman persónulegri reynslu og rannsóknum á snjóflóðum og útkoman er áhrifamikil og blátt áfram.
Jón Guðmundsson, sem fékk viðurnefnið lærði, er einn mesti fræðimaður sem Ísland hefur alið. Viðar Hreinsson rekur sögu Jóns í Jón lærði og náttúrur náttúrunnar, miklu ritverki sem er ekki bara glæsilega hannað og upp sett heldur líka skrifað af mikilli íþrótt og byggir á margra ára rannsóknum. Sagan af Jóni og samtíma hans lifnar við í meðförum Viðars sem púslar saman heimildabrotum úr ýmsum áttum af mikill list í ljóðrænum texta sem er í senn læsilegur og fræðandi.
Dómnefnd: Árni Matthíasson (formaður), Hildigunnur Þráinsdóttir og Soffía Auður Birgisdóttir.
