„Þegar ég heyri fólk syrgja æskuna og segjast vilja hverfa aftur til hennar fer um mig. Það myndi ég ekki vilja,“ segir Baldur Þorvaldsson leiðsögumaður en hann hefur unnið markvisst í sjálfum sér eftir að hafa orðið fyrir grimmúðlegu einelti í grunnskóla. Í dag hefur hann að mestu leyti sæst við fortíðina en bendir jafnframt á hvernig birtingarmyndir eineltis hafa breyst í gegnum árin, þá ekki síst vegna tilkomu samfélagsmiðla.
Í pistli sem birtist á Grindavik.net rifjar Baldur upp daginn sem hann útskrifaðist úr Grunnskóla Grindavíkur. Síðan þá hefur mikið vatn runnið til sjávar.
„Þann 31. maí 1997 eða fyrir sléttum 20 árum gekk ég út úr Grindavíkurkirkju með útskriftarskírteini frá Grunnskóla Grindavíkur upp á vasann sem í framhaldinu kom mér inn í Fjölbrautaskóla Suðurnesja bara yfir í næsta bæ.
Meiri var ævintýragirnin og hugrekkið ekki þá. En seinna breyttist það og nú er ég búinn að koma til nærri fjörutíu landa í öllum heimsálfunum, þar á meðal á sjálft Suðurskautslandið.
Það var þó ekki það að mig langaði ekki í burtu, heldur voru aðrar innri ástæður að baki því að það tók mig næstum tíu ár að hefja það uppbyggingarferli sem flakk mitt hefur verið og hefur skilað mér svo ótrúlega miklu í formi þroska og víðsýni.“
„Enn situr í mér þegar skorið var í nýja úlpu sem keypt hafi verið handa mér“
Baldur lýsir því hvernig hann var markvisst brotinn niður á grunnskólaárum sínum og hvernig stöðugt einelti og áreiti af hálfu skólafélaganna gerðu frímínúturnar að martröð:
„Á grunnskólaárunum og fram á fertugsaldur var sjálfsmynd mín mölbrotin og sjálfsöryggið ekkert og ég fjarri því að líða eins vel með sjálfan mig og ég geri í dag. Þegar ég heyri fólk syrgja æskuna og segjast vilja hverfa aftur til hennar fer um mig. Það myndi ég ekki vilja.
Árin í Grunnskóla Grindavíkur voru ekki ánægjuleg. Eineltið var ógeðslegt og virðingin fyrir mér og eigum mínum var lítil sem engin. Skór mínir og skólataska voru látin hverfa í sífellu og enn situr í mér þegar skorið var í nýja úlpu sem keypt hafi verið handa mér þar sem hún hékk frammi á gangi meðan á kennslustund stóð.
Hverjar frímínútur voru kvíðablandnar sem og síðasti hálftíminn fyrir þær. Skólabjallan sem endaði þær var sem tónlist í mínum eyrum. Stundum átti ég skjól á bókasafni skólans en oft átti ég ekki annars úrkosti en að fara út á skólalóðina og reyndi ég þá mitt besta til að forðast verstu gerendurna með því að labba endalausa hringi kringum skólabygginguna en oft tókst það ekki.“
Baldur kveðst þó hafa verið heppin að því leyti að hann átti sterk bakland heima fyrir. Heimilið var því hans griðarstaður á grunnskólaárunum.
„Ég átti sem betur fer öruggt æskuheimili og frábæra fjölskyldu og eftir að skóla lauk var farið beint heim og svo sjaldan út á kvöldin nema með kvíðahnút í maganum, enda vissi maður aldrei hvar djöflar manns leyndust. Heima var eini staðurinn sem ég fann til öryggis á.“
Þá lýsir Baldur því þannig hvernig minningar fortíðarinnar náðu ætíð að banka upp á, jafnvel eftir að hann var orðinn fullorðinn maður.
„Þetta hefur haft áhrif á mig alla tíð síðan þegar ég hef verið heima í Grindavík að heimsækja fjölskylduna um lengri og skemmri tíma á milli flakktímabila.Sökum þess að ég taldi mér ekki óhætt að fara út á kvöldin sem barn hef ég aldrei fundið í mér löngun til að sækja félagsviðburði eða íþróttaleiki og þekki í raun sárafáa í heimabænum gamla. Ég er bara heima að slaka á þegar ég er í Grindavík. Ég fer í sund og stutta göngutúra en þar við situr.
Í mínu starfi sem leiðsögumaður á heimskautasvæðum og í hvalaskoðun hefði þáttaka í björgunarsveit í æsku komið sér vel en það hefði aldrei komið til greina að ganga í Björgunarsveitina Þorbjörn. Ekki bara af því að ég var hvorki sterkur líkamlega eða andlega heldur einnig vegna þess að sumir verstu gerendurnir voru í sveitinni. Það var nóg að þurfa að vera í kringum þessa stráka á daginn í skólanum þó að ég færi ekki að vera í kringum þá á kvöldin líka af fúsum og frjálsum vilja.“
Þá bendir Baldur á einelti sé í dag orðið oft á tíðum grófara og miskunnarlausara en á árum áður. Það sé áhyggjuefni fyrir komandi kynslóðir.„Ég vorkenni samt meira krökkum í dag sem verða fyrir því sama og ég á sínum tíma. Ég átti fullkomið skjól heima fyrir eftir skóla en sökum samfélagsmiðla eru krakkar í dag berskjaldaðir allan sólarhringinn. Ég get ekki ímyndað mér hvers lags áhrif það drullumall hótana og skítkasts sem kraumar á öppum snjallsímana allan sólarhringinn hefur á ungar sálir og eitthvað segir mér að sálfræðingar framtíðarinnar eigi eftir að hafa mikið að gera við að laga og leiðrétta afleiðingar þess hjá þeim sem eru börn í dag.“
Í dag telur Baldur aðeins tvo einstaklinga til æskuvina sinna, og hefur hann aðeins sótt eitt bekkjarmót af þeim fjórum sem haldin hafa verið.
„Mér er þó ljúft að geta þess að á síðasta ári hitti ég eina fyrrum bekkjarsystur fyrir tilviljun er ég var á leið í sund. Það sem byrjaði með smáspjalli á götuhorni er hún var á göngu með yngra barn sitt varð að klukkutíma gönguspjalli þar sem ýmislegt var rætt og gert upp. Endaði sá göngutúr með fyrirgefningu og faðmlagi sem mér þykir mjög vænt um. Það eru nefnilega ansi margir heima sem ég finn fyrir smákvíðahnút við að mæta, hvort sem er í kjörbúðinni eða í búningsklefanum í lauginni, og þó að ég viti að ekkert sé að óttast lengur þá koma samt taugakippir sem tengja við gamlar minningar þegar ég sé þessa aðila. Sjálfsagt verður það alltaf þannig.“
„Jafnvel hugsunin um að brátt komi helgi er kvíðablandin“
Baldur tekur jafnframt fram að það sé ekki ásetningur hans að koma fram síðbúinni hefnd á hendur gerendum eineltisins, heldur sé markmið hans að losa sig við síðustu fortíðardraugana sem enn séu að halda aftur af honum. Hann hefur síðustu árin unnið markvisst í sjálfum sér og nýtt ýmis úrræði og námskeið.
Hann bendir einnig á að í grunnskólum landsins séu fjölmargir nemendur sem glími við mikla vanlíðan.
„Jafnvel hugsunin um að brátt komi helgi er kvíðablandin vegna þess að á eftir helgi koma jú fimm skóladagar og hugsunin um að bráðum komi jólin er kvíðablandin vegna þess að eftir jól byrjar skólinn jú á ný.Margir þessara krakka eiga eftir að koma stórskemmdir út úr skóla og eiga fyrir höndum margra ára bataferli. Því ferli er nú að ljúka hjá mér en aðrir ýmist þora ekki eða geta ekki tekist á við fortíðina og munu jafnvel taka eigið líf. Fyrir því eru sorglega mörg dæmi.
Verði ég eitthvern tíman faðir verður það kvíðablandin gleðitilfinning sökum þeirra erfiðleika sem ég veit að þau eiga eftir að ganga í gegnum á lífsleiðinni. Ég veit hvernig minn slagur hefur verið og hann hefur unnist en hvernig þeirra slagur fer á eftir að koma í ljós.“
