Tjáningarfrelsi í heiminum er ógnað. Í dag er vart leyfilegt að taka sjálfstæða afstöðu út frá grundvallarprinsippum án þess að vera úthrópaður sem hitt eða þetta. Ekki er hægt að gagnrýna aðgerðir Ísraelshers á Gaza án þess að vera tafarlaust kallaður gyðingahatari. Ekki er heldur hægt að lýsa áhyggjum af vaxandi hatri á múslimum án þess að vera sakaður um að styðja nauðungarhjónabönd og kúgun kvenna, vera gyðingahatari og þjóðníðingur.
Í nýlegri grein á vefnum krossgotur.is fjallar Þorsteinn Siglaugsson um þessa skautun umræðunnar út frá grein sem breski fjölmiðlamaðurinn Piers Morgan skrifaði nýlega í tímaritið Spectator.
„Hann lýsir því hvernig morðæði og skipulögð hungursneyð á Gazaströndinni varð til þess að hann tók að gagnrýna Ísrael harðlega, eftir að hafa áður eindregið stutt rétt landsins til sjálfsvarnar. Gagnrýni hans grundvallast á viðbjóðnum sem það vekur honum að horfa upp á almenna borgara svelta af ásettu ráði um leið og sprengjum er varpað á þá linnulaust.
Afstaða Morgans grundvallast á virðingu hans fyrir almennum mannréttindum, þeirri afstöðu að mannréttinda skuli allir njóta, alveg óháð því hvort þeir tilheyra manns eigin liði eða hinu liðinu, og að brot á mannréttindum megi aldrei líða, sama hver fremur þau,“ skrifar Þorsteinn.
Hann segir að hvort sem litið sé til átaka og mannréttindabrota erlendis eða pólitískra deilna hér á landi verði tæplega annað séð en að virðing fyrir almennum mannréttindum fari hratt dvínandi
„Og þá er sama hvort horft er til virðingar fyrir alþjóðalögum sem gilda eiga í stríðsátökum eða virðingar fyrir tjáningarfrelsinu – tjáningarfrelsi allra, ekki bara þeirra sem eru okkur sammála. Í staðinn snýst allt um að halda með eigin liði, og réttlæta þá um leið allar gjörðir þess, sama hversu gróf brot þær fela í sér og hversu grófum ósannindum þarf að beita til réttlætingar.
Þessi hnignun birtist líka í því, svo dæmi séu tekin, þegar sá sem hefur uppi málefnalega gagnrýni á málflutning þingmanns Sjálfstæðisflokksins er brennimerktur sem hatursmaður allra sem styðja eða starfa í þeim flokki, og sé athæfi þingmanns Samfylkingarinnar gagnrýnt er sá sem það gerir með sama hætti brennimerktur sem blindur hatursmaður allra sem þeim flokki tengjast. Jafnvel þótt um sama einstakling sé að ræða í báðum tilfellum.“
Þorsteinn segir þessa hnignun grundvallast á tilhneigingu til þess að greina ekki milli virðingar fyrir sammannlegum réttindum annars vegar og stuðnings við tiltekna hópa eða einstaklinga hins vegar. „Sá sem haldinn er þessari tilhneigingu á yfirleitt erfitt með annað en að líta á efasemdir um eigin sjónarmið sem persónulega gagnrýni á sjálfan sig. Sérhver tilraun til rökræðu er umsvifalaust flokkuð sem árás, jafnvel bara spurning sem varpað er fram til að glöggva sig á umræðuefninu getur auðveldlega hlotið sömu örlög. Og að kanna staðreyndir skiptir engu lengur, þær eru bara valkvæðar.“
Hann segir þetta alvarlega þróun því hún ógni almennum mannréttindum og frjálsri og málefnalegri umræðu og þar með grundvelli lýðræðissamfélagsins. Þá hún vegi líka að heilbrigðum samskiptum fólks.
Í lok greinarinnar birtir Þorsteinn þýðingu sína á umræddri grein eftir Piers Morgan:
Hvað varð um Piers Morgan – eftir Piers Morgan
„Hvað varð um Piers Morgan?“ spurði pistlahöfundur í grein í Spectator um síðustu helgi. Að sögn álitsgjafans Jonathan Sacerdoti, sem er blindaður af skilyrðislausum stuðningi sínum við Ísrael er svarið það að ég sé nú „myrkari“, „hnignaður“, „drungalegur“ og „úrkynjaður“ – vegna þess að ég hef orðið gagnrýnni á það hvernig Ísrael háir stríð sitt á Gaza. Lengst af hef ég, í YouTube-þættinum mínum Uncensored varið rétt landsins til að verja sig eftir árásirnar 7. október. Nú tel ég hins vegar að ríkisstjórn Benjamíns Netanjahu hafi farið yfir öll mörk með því að loka á matvælaaðstoð og halda uppi linnulausum sprengjuárásum á óbreytta borgara. Augljóslega hefur Ísrael mistekist að uppræta Hamas og frelsa þá gísla sem enn eru í haldi. Hersveitir þess hafa drepið og svelt hræðilega mörg börn á meðan þær elta hryðjuverkamennina – og ef taka má fjármálaráðherrann Bezalel Smotrich bókstaflega, hljóma yfirlýsingar hans um að hrekja alla Palestínumenn frá Gaza eins og hótun um þjóðernishreinsanir. Jafnvel fyrrverandi forsætisráðherrar Ísraels segja nú að ríkið fremji stríðsglæpi.
Þegar ég varði Ísrael varð ég fyrir áköfum árásum frá Palestínu-sinnuðum nettröllum sem stimpluðu mig sem „síonískan stuðningsmann þjóðarmorðs“. Nú hef ég fengið yfir mig sambærilegan skæting og hótanir frá Ísraels-sinnuðum tröllum sem kalla mig „gyðingahatandi andsemítista“. Hvernig get ég verið hvort tveggja?
Kaffærður í hatursherferð Ísraelssinnanna gagnrýndi ég svo Dawn French fyrir að gera lítið úr 7. október og kalla það aðeins „slæman hlut“ í háðslegu myndbandi, og ég lýsti hinni hundleiðinlegu Gretu Thunberg sem athyglisþyrstum sjálfsdýrkanda fyrir að halda fram þeirri fáránlegu staðhæfingu að Ísraelsher hefði rænt henni í barnalegri sjálfu-snekkjuferð hennar. Ég var umsvifalaust brennimerktur sem leppur Ísraels af sömu Palestínu-sinnuðu tröllunum sem höfðu áður hrósað mér, á meðan Ísraelströllin – sem höfðu kallað mig „Hamas-unnanda“ dögum saman – tóku nú að lofa mig.
„Þú getur ekki unnið, Piers,“ heyri ég suma segja. En fyrir blaðamann er það einmitt sigur að verða fyrir árásum frá báðum hliðum í akkúrat þessu flókna stríði; það sýnir að ég sinni starfi mínu með réttum hætti. Svarið við spurningunni „Hvað varð um Piers Morgan?“ er að ég er nákvæmlega þar sem ég vil vera.
Piers Morgan er breskur blaðamaður og sjónvarpsmaður. Textinn er úr dagbókarfærslu hans sem birtist í The Spectator 14. júní 2025.
