Guðrún Hafsteinsdóttir fékk sannarlega lögfræðiálit í máli vararíkissaksóknara en fór í engu eftir þeim álitum. Málið beið óklárað á borði dómsmálaráðherra þegar Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir tók við embætti. Enginn starfslokasamningur var gerður við vararíkissaksóknara enda eru réttindi hans við starfslok ákveðin í stjórnarskrá. Þorbjörg Sigríður veltir fyrir sér hvort forveri hennar viti einfaldlega ekki betur eða tali gegn betri vitund í málinu. Þorbjörg Sigríður er gestur Ólafs Arnarsonar í hlaðvarpi Eyjunnar.
Eyjan - Thorbjorg Sigridur - 3
Þú ert búin að vera dómsmálaráðherra núna í hálft ár …
„Hokin af reynslu,“ segir Þorbjörg Sigríður og skellir upp úr.
Sjálfstæðisflokkurinn hafði nú stýrt þessu ráðuneyti í ansi mörg ár …
„Já, ég held að Ögmundur Jónasson sé síðasti ráðherrann sem ekki var Sjálfstæðismaður.“
Já, og það eru liðin allmörg ár síðan hann var.
„Já, og hann var innanríkisráðherra.“
Þú hefur þurft að ganga í mál sem hafa verið skilin eftir, þú hefur þurft að moka flórinn eftir forvera þína. Ég nefni mál vararíkissaksóknara, fyrrverandi.
„Já. Það hefur verið flókið mál. Þegar ég kem hingað þá er þetta mál í fullum gangi. Ég tek eftir því að fyrrverandi dómsmálaráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins talar um það að hún hafi lokið þessu máli. Hvers vegna lá þetta mál þá á mínu borði þegar ég kom hingað og var svona það fyrsta sem beið mín. Þá var allt í ólestri hjá embættinu …“
Hún sagði bara pass, hún bara ýtti þessum bolta frá sér.
„Það var það sem hún gerði. Hún teiknaði upp eitthvað sem hefur sennilega átt að vera einhvers konar Salómonsdómur …“
Hún segir eiginlega: „Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir.“
„Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir. Vararíkissaksóknari getur mætt aftur til starfa, en skrifar samt bréf um það að hann hafi með framgöngu sinni kastað rýrð á embættið sem hann starfaði fyrir og kastað rýrð á ákæruvaldið í heild sinni og veikir hann þannig í sínu embætti í kjölfarið að hann átti ekki auðveldlega afturkvæmt. Hennar eigin rök hjuggu í þá niðurstöðu sem hún tók.“
Þorbjörg Sigríður víkur að því að Guðrún Hafsteinsdóttir hafi sagst hafa byggt ákvörðun sína á lögfræðiálitum. „Þau liggja auðvitað hér og bíða mín í ráðuneytinu og ég hef lesið þessi álit. Ég veit líka að hún fékk innanhúsráðgjöf frá þeim færu lögfræðingum sem hér starfa í ráðuneytinu. Ég get bara sagt það af því hún vitnar um það að hún hafi fengið lögfræðiálit. Það er alveg rétt, en hún fór í engu eftir niðurstöðum þeirra. Hún fór gegn niðurstöðu lögfræðiálita því það var auðvitað enginn sem sagði við hana: Í guðanna bænum taktu ákvörðun sem þú síðan talar sjálf gegn í eigin bréfi. Það var enginn sem lagði þetta til.“
Hún segir málið hafa verið erfitt en hún hafi reynt að nálgast málið með virðingu fyrir þeim sem í hlut eiga, vararíkissaksóknara, embættinu í heild og starfsfólkinu þar. „En ég er auðvitað fyrst og fremst að hugsa um það sem dómsmálaráðherra að ákæruvaldið í landinu verður að vera starfhæft og það verður að njóta trausts. Svona erjur, svona erfitt mál, hjálpar náttúrlega ekki í þeim efnum. Ég er ánægð með að úr þessu hefur núna verið leyst. Ég reyndi að gera það með virðingu fyrir öllum, m.a. fyrrverandi dómsmálaráðherra. Ég hef ekki verið að draga hana inn í þetta mál en hún kemur svo með einhverjar eftir á skýringar og mér finnst sérstakt að manneskja sem hefur setið hér í embætti dómsmálaráðherra, bókstaflega við þetta borð sem ég og þú sitjum hér við, sé að tala um það að ég hafi gert dýran starfslokasamning. Það er þannig að vararíkissaksóknari er æviskipaður …“
Þetta er til að tryggja óhæði þeirra sem gegna æðstu embættum í dómskerfinu …
„Alveg. Þetta á við um hæstaréttardómara líka, að menn geti dæmt niðurstöður stjórnvöldum í óhag og þurfi ekki að óttast um starfsöryggi sitt. Um réttindi og kjör svona embættismanna er fjallað í stjórnarskrá Íslands og þar segir að ef ráðherra býður embættismanni flutning í annað embætti þá getur hann valið að þiggja það en hafni hann boðinu eigi hann rétt á því að fara á eftirlaun. Það segir okkur þetta: Réttur hans er varinn í stjórnarskrá. Ráðherra hefur ekkert um það að segja hver hans kjör eru í kjölfar þess að hann hættir. Þetta er enginn starfslokasamningur. Þetta er ákvörðun sem hann tekur og í kjölfarið fær hann ákveðin réttindi.“
Þorbjörg Sigríður segist staldra við og eiga í vandræðum með að ná utan um það hvort það geti virkilega verið að fyrrverandi dómsmálaráðherra viti ekki betur. „Getur það virkilega verið að hún viti ekki betur?“
Eða er henni bara nákvæmlega sama um það hvað er satt og rétt í málinu?
„Ég átta mig ekki á því hvort það er en mér finnst óþægileg sú tilhugsun ef hún vissi ekki betur. Það var enginn starfslokasamningur gerður. Þessi réttur byggði á ákvæði stjórnarskrárinnar. Síðan skil ég auðvitað alveg umræðuna úti í samfélaginu: Eru menn pikkfastir í sínum embættum, er ekkert hægt að gera? Það tengist líka samtali um réttindi opinberra starfsmanna.“
Mér finnst ástæða til að taka æðstu menn dómskerfisins út fyrir sviga þegar talað er um að ekki sé hægt að hreyfa við opinberum starfsmönnum.
„Þetta er ákveðin vörn réttarríkisins en að því sögðu þá skil ég það að fólk staldri við þetta. Ég skil það líka að fólk eigi í erfiðleikum með að hugsa sem svo: getur hann farið strax á eftirlaun og verið á eftirlaunum í níu ár áður en hann hefði átt að hætta? Hvers vegna er það þannig? Er ekki hægt að breyta því? Það væri hægt að breyta því þá bara með lagasetningu. Því var ekki breytt í þessu máli og það ætla ég að gefa mér að forveri minn í embætti hljóti að hafa vitað. Lög gilda ekki afturvirkt og þarna erum við að tala um þannig grunnreglur í samfélaginu. Eitt er að vera í pólitík en þú verður auðvitað að geta talað saman með einhverjum vitrænum hætti og verið einhvers staðar nálægt staðreyndum málsins.“
