Það var fréttaefni þessa dagana, að jarðvísindafólk hafði mismunandi skoðanir um jarðhræringar og eldsumbrot á Reykjanesinu og inn til nágrennis höfuðborgarsvæðisins. Treysti mér alls ekki að taka afstöðu í þeim gagnlegu umræðum.
„Tæknin tryggir öryggi“ er heiti á grein Áslaugar Örnu Sigurbjörnsdóttur, háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra í Morgunblaðinu um daginn. Ég vil taka heilshugar undir það sem kemur efnislega fram í grein hennar. En hún er einnig og ekki síður að meina aðgang að þekkingu og samstarfi um tækni er varðar fjarskipti, öryggis- og varnarmál. Hún segir að gervihnettir sem svífa um himinhvolfin geta orðið bandamenn okkar í öryggi og hluti af vörnum Íslands, en ég vil orðað það þannig að bandamennirnir eru þjóðir Evrópusambandsins, þar sem við eru utangarðsaðilar. Gervihnettir geta ekki orðið bandamenn. Það er í raun með ólíkindum hvað EES samningurinn hefur gert mikið fyrir Ísland og Íslendinga, en það er ábyggilega meira háð velvilja fullgildra aðildarþjóða ESB gagnvart okkur Íslendingum (og Norðmönnum stundum). Það væri áhugavert fyrir Áslaugu Örnu, sem ráðherra háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunar, að segja okkur hversu mikið fjármagn hefur borist til rannsókna hér á Íslandi frá ESB í gegnum árin t.d. þó aðeins væri tekið það saman gagnvart rannsóknarverkefnum tengdum Háskóla Íslands. Þær tölur liggja fyrir.
Fyrir stuttu síðan voru fréttir um það að ESB var að veita 1,2 milljörðum evra (180 milljörðum ISK) til Emilia-Romagna svæðisins á Ítalíu til að bæta tjón og til uppbyggingar sem þörf er á vegna mikilla flóða, sem þar urðu nú nýverið.
Þegar jarðhræringar og eldgos byrjuðu á síðasta ári nálægt Grindavík komu sérfræðingar á vegum almannavarna ESB til aðstoðar. Þá geri ég ráð fyrir að töluvert mikið og gagnlegt samstarf sé enn og hafi verið í gangi milli Íslands og ESB varðandi það sem nú dynur á. Það væri áhugavert að vita, ef Ísland væri fullgildur aðili að ESB, hvaða hlutverki hefðu Almannavarnir ESB í því máli og hvernig hefði aðkoma þeirra getað orðið sem af er og til framtíðar. Svo eru bætur vegna tjóna og uppbyggingar sem þörf er á vegna Grindavíkur annað mál, en það væri einnig mjög áhugavert að skoða og íhuga hvað það mikla almannavarnakerfi Evrópuþjóða hefði getað verið ef full aðild að ESB væri til staðar.
Ísland er aðili að NATO. Tók ég eftir frétt um möstur í grennd við Grindavík, sem vöktu áhuga þeirra. En hvert á hlutverk NATO að vera í þessum hamförum, vegna aðildar okkar að því varnarbandalagi? Allt samstarf felur í sér réttindi og skyldur.
Höfundur er meðlimur þriðju kynslóðar Íslands.
