„Báknið burt“ var slagorð ungra sjálfstæðismanna á árum áður sem kenndu sig við Eimreiðarhópinn. Þeir börðust á móti auknum umsvifum ríkisins, með hugmyndafræði frjálshyggjunnar að vopni, sem var þá að ryðja sér til rúms hér á landi, þar sem markaðurinn, ekki ríkið, var hin boðaða lausn, öfugt við hugmyndafræði vinstrimanna.

Þróunin hjá hinu opinbera hefur hins vegar verið í aðra átt undanfarin ár. Til dæmis hefur nefndum, ráðum og stjórnum íslenska ríkisins fjölgað um 10% frá því árið 2017, eða úr 603 í 665.

Þeim hafði í raun fækkað frá aldamótum, en árið 2000 voru þær alls 910 talsins og fækkaði því um 33.7% til ársins 2017. Morgunblaðið greinir frá þessu í dag.

Þá eru á landinu um 160 ríkisstofnanir, en þá eru ótalin opinber hlutafélög, sjálfseignarstofnanir eða lögaðilar sem eru að hluta eða öllu leyti í eigu ríkisins.

Báknið blés út á Eimreiðarvaktinni

Opinberum starfsmönnum hefur fjölgað umfram starfsfólk á opinberum markaði. Starfsmenn ríkisins eru nú um 21 þúsund talsins, þó stöðugildin séu eitthvað færri, þar sem margir eru í hlutastörfum.

Alls starfa um 180 þúsund manns á íslenskum vinnumarkaði og eru því opinberir starfsmenn um 12% starfandi fólks í landinu.

Milli áranna 1998 og 2002 fjölgaði starfsfólki hins opinbera um 17% meðan að 8% fjölgun varð í einkageiranum.

Samkvæmt Hagstofu Íslands fjölgaði starfsmönnum hins opinbera um 38% frá árinu 2000 -2008, eða fram að hinu „svokallaða“ hruni. Til samanburðar fjölgaði störfum á almennum vinnumarkaði um sjö prósent á sama tíma.

Sjálfstæðisflokkurinn var á þessum árum í ríkisstjórn, í forsæti Davíðs Oddsonar og Geirs H. Haarde, en þeir eru einmitt þeir sömu og börðust gegn „bákninu“ hér í den tid.

Frá árinu 2000 -2018 hefur opinberum starfsmönnum fjölgað um 55%, en 18% á almennum vinnumarkaði. Þannig jókst vægi hins opinbera á vinnumarkaði úr 24% í 29%.

Þá hafa útgjöld hins opinbera aukist um 80% að raungildi frá aldamótum, eða sem nemur 43%á hvern landsmann.

Öfugþróun að mati Davíðs

Davíð Oddson, ritstjóri Morgunblaðsins, minntist á þetta í leiðara í desember, hvar hann fetti fingur út í þessa þróun og sagði hana vítahring:

„Nýjar tölur Hagstofunnar benda til skuggalegrar þróunar á íslenskum vinnumarkaði.“

Þær tölur voru hinsvegar engin nýlunda, þróunin hafði átt sér stað löngu áður.

Sjá nánar: Hvetur til niðurskurðar hins opinbera – „Eigi ekki illa að fara“