Ég hef löngum verið hugsi yfir hinni svokölluðu frelsun Sovétmanna á Evrópu 1945 og kannski ekki síst hvaða hlutverki hún gegnir í Rússlandi nútímans.

Reyndar höfðu Sovétmenn fáum árum áður makkað með Þjóðverjum um að leggja undir sig Eystrasaltslöndin og austurhluta Póllands. Og þeir réðust líka inn í Finnland. Þannig að Sovétríkin byrjuðu stríðsrekstur á svipuðum tíma og nasistarnir í Þýskalandi – í landvinningaskyni.

Milljónir manna úr Eystrasaltslöndunum og austurhluta Póllands voru drepnar eða fluttar í Gúlagið.

Ég fór aftur að pæla í þessu í gærkvöldi þegar ég sá mynd um Auschwitz í norska sjónvarpinu. Þar var talað um hvernig sovéskir hermenn nauðguðu konum í stórum stíl í stríðslokin, í milljónatali. Þeir höfðu frítt spil til að nauðga – í myndinni kom fram að konur sem höfðu verið í Auschwitz voru ekki einu sinni óhultar. Konum var nauðgað aftur og aftur – og stundum ekki hætt fyrr en þær gáfu upp öndina.

Það er ekki fyrr en á síðari árum að farið er að tala um þetta að marki. Þetta voru jú bara konur. Mál þeirra lágu í þagnargildi. En nú skilja menn hvílíkur stríðsglæpur þetta var.

Og á sama tíma lögðu Sovétmenn undir sig hálfa Evrópu og komu þar á ógnarstjórn sem ríkin sem undir henni lentu hafa ekki enn jafnað sig á.

Það efast enginn um glæpi nasista í Sovétríkjunum – og hinar óskaplegu blóðfórnir Sovétmanna. En þær voru að miklu leyti tilkomnar vegna leiðtoga sem báru enga virðingu fyrir mannslífum. Það var alltaf hægt að senda nýja og nýja hryðju hermanna gegn þýsku vígvélinni.

Sigurinn í stríðinu er grundvallarmýta Rússlands. Það verður meira að segja vart við endurskoðun sem felur í sér að Stalín hafi verið stórmenni þrátt fyrir gallana. En slóð blóðs og glæpa er slík að maður hlýtur að setja stóra fyrirvara.

Konur og börn drepin af Sovéthernum nálægt Köningsberg í Prússlandi. Það má greina að konunum hefur verið nauðgað.