Ég held ég hafi ekki verið spenntari fyrir neinum bókum þegar ég var strákur en verkum Alberts Camus.

Ég fékk þær að láni á bókasafni Hagaskóla og las, sumt kannski ekki alveg til skilnings: Pláguna, Útlendinginn, Fallið. Þær bækur Camus sem hafa komið út á íslensku.

Hann er sennilega ekki í jafn miklum hávegum nú og þá. Á þessum tíma var hann tákn fyrir andlegt hugrekki – maður sem reyndi að finna vit í því sem virtist vera tilgangsleysi lífsins. Hann glímdi líka við það í heimspekiritum sem ég las seinna: Mýtunni um  Sýsifos og Uppreisnarmanninum, í fyrri bókinni fjallar hann um sjálfsmorð, í þeirri síðari um uppreisn sem ber þó ekki að rugla saman við byltingu – Camus var ekki trúaður á slíkar tilraunir til að skapa fyrirmyndarríki.

Camus er oft nefndur í sömu andrá og Jean-Paul Sarte. Vinátta þeirra og síðar fjandskapur skipar sess í franskri menningarsögu. Þar hefur Camus að nokkru leyti yfirhöndina, þótt Sartre geti talist vera meiri heimspekingur. En Camus náði að yfirgefa hreyfingu kommúnista, hann var virkur í andspyrnuhreyfingunni í stríðinu, fær Nóbelsverðlaunin yngstur manna, deyr í bílslysi ekki nema 46 ára – það lifir ennþá myndin af þessum gáfaða og fallega manni, með sígaréttuna í munnvikinu.

Satre hrakaði hins vegar eftir því sem árin liðu. Hann var vissulega stórt númer í menningarlífi Frakka, heimsfrægur og dáður, en bæði líkami hans og andi létu á sjá – hann gerði málamiðlanir við kommúnismann sem beruðu óheilindi hans.

Það er margt merkilegt í sögu Camus. Hann var „svartfætlingur“, pied-noir, en það voru Frakkar sem bjuggu í Alsír á nýlendutímanum. Alsír er sögusvið bæði Plágunnar og Útlendingsins. Svartfætlingarnir urðu að hafa sig á brott frá Alsír eftir að Frakkar töpuðu stríðinu þar – það var tilefni mikilla sárinda.

Camus var líka áhugamaður um fótbolta – það hefur verið sagt að þegar valið sé fótboltalið heimspekinga sé hann fyrstur í liðið.

Í gær voru liðin 100 ár frá fæðingu Alberts Camus. Hann var einungis 43 ára þegar hann fékk Nóbelsverðlaunin í bókmenntum. Camus dó í bílslysi fáum árum síðar.