Guðni Ágústsson, fyrrverandi þingmaður og ráðherra, hefur miklar áhyggjur af stöðu landbúnaðarins hér á landi. Hann segir að þessi lykiliðnaður hér á landi hrópi á hjálp.

Guðni skrifar aðsenda grein í Morgunblaðið í dag þar sem hann lýsir þessum áhyggjum sínum og vekur athygli á baráttufundi ungra bænda sem fram fer í Salnum í Kópavogi næstkomandi fimmtudag.

Atgervisflótti úr stéttinni

„Nú eru aðeins 34 ár síðan sá orðhagi maður Sverr­ir Her­manns­son kvaddi sér hljóðs á þessa leið: „Sjáv­ar­út­veg­ur­inn er að fara norður og niður og til and­skot­ans, verða gjaldþrota.“ Stríðsyf­ir­lýs­ing sem hafði áhrif, löng­um ferli geng­is­fell­inga og gjaldþrota lauk í fram­hald­inu í sjáv­ar­út­vegi. Og nú erum við tal­in eiga einn fremsta sjáv­ar­út­veg í heimi í rekstri og virðingu fyr­ir nátt­úr­unni í allri ver­öld­inni.“

Guðni segir að atgervisflótti sé nú úr landbúnaði og aldrei hafi verið auðveldara að selja kvóta og jörð eða snúa sér að öðru.

„Af­koma bænda hef­ur rýrnað síðustu miss­eri af mörg­um kunn­um ástæðum. Evr­ópu­sam­bandið sprautaði í sinn land­búnað 430 millj­ón­um evra í sum­ar og Nor­eg­ur 1,4 millj­ón­um á hvert ár­s­verk í land­búnaði. Hér seg­ir land­búnaðarráðherr­ann í nafni rík­is­stjórn­ar­inn­ar bænd­ur fá tvo millj­arða í korn, ekki krónu meira nema skerðing­ar á fram­lög rík­is­ins.“

Lýsir reynslu ungra hjóna

Guðni segir að íslenskur landbúnaður búi orðið við minni stuðning ríkisins en landbúnaður nágrannaþjóða.

„Bjarni Bene­dikts­son seg­ir að eitt hundrað millj­arðar séu nú óvænt­ar tekj­ur rík­is­sjóðs. Ferðaþjón­ust­an skil­ar mikl­um pen­ing­um og land­búnaður­inn og ferðaþjón­ust­an eiga að vera systkini, þurfa á hvort öðru að halda. Bænd­ur sitja eins og aðrir í fjötr­um hárra vaxta, sverð seðlabanka­stjóra bitn­ar á sak­lausu fólki, þeim ungu sem búin eru að fjár­festa í íbúð til 50 ára og at­vinnu­rekstri sem er að byggj­ast upp eins og í land­búnaði.“

Guðni segir svo frá því viðhorfi sem virðist vera ríkjandi í garð stéttarinnar. Lýsir hann reynslu hjóna, ungum bændum, sem óskuðu eftir fjármögnun frá banka til að endurnýja húsa- og tækjakost.

„Ung hjón sögðu mér far­ir sín­ar ekki slétt­ar, fóru til banka­stjór­ans til að biðja um fjár­magn til að end­ur­nýja gam­alt úr­elt bása­fjós, afurðir kúnna með því allra besta. Banka­stjór­inn dró augað í pung og sagði: „Haldið þið að kýr­in standi und­ir þess­um kostnaði? Er ekki betra að selja kvót­ann og byggja ferðaþjón­ustu­hús?““

Á sömu möguleika og sjávarútvegurinn

Guðni telur að landbúnaðurinn sem atvinnuvegur eigi sömu möguleika og sjávarútvegurinn, að því gefnu að gengið verði í að laga umgjörðina og rekstrarumhverfið. Landbúnaður hér geti orðið einn sá besti og athyglisverðasti í Evrópu.

„Inn í rekstr­ar­grunn land­búnaðar­ins vant­ar eitt Litla-Hraun að dýr­leika, 10-12 millj­arða á ári. Eng­inn at­vinnu­veg­ur hef­ur á síðustu tutt­ugu árum hagrætt jafn mikið í þágu neyt­enda og Mat­væla­lands­ins. Nú er komið að rík­is­stjórn og Alþingi að setj­ast niður með okk­ar mik­il­væg­ustu stétt, bænd­un­um, og að sjálf­sögðu afurðastöðvum þeirra. Það snýr að því að tryggja neyt­end­um af­burðamat­væli, ör­yggi lands­ins bygg­ist á mat­væl­um í ver­öld sem ekki er hægt að treysta,“ segir Guðni sem endar grein sína á þessum orðum:

„Bónd­inn okk­ar er einn fremsti mat­væla­fram­leiðandi í víðri ver­öld í hreinni nátt­úru og lyfja­notk­un í dýr og fóður og jörð minnst meðal allra þjóða.“