„Við höfum fylgst með þér tala ítrekað um frelsi, nýsköpun og tækifæri. Eins og staðan er núna eiga þessi orð ekki við um okkur og okkar nám,“ skrifa þrír nemendur á Verkfræði og Náttúruvísindasviði (VoN) Háskóla Íslands í aðsendri grein á Vísi og beina orðum sínum til Áslaugar Örnu Sigurbjörnsdóttur ráðherra háskólamála.
„Sviðið, líkt og skólinn í heild sinni, sér fram á nýjan veruleika með skertum tækifærum til náms og starfa, þvert á þín einkunnarorð.“
Brynhildur R. Þorbjarnardóttir, Dagmar Óladóttir og S. Maggi Snorrason sem eru stúdentaráðsliðar í umboði Röskvu á verkfræði- og náttúruvísindasviði segja Háskóla Íslands hafa verið undirfjármagnaðan um árabil en staðan hefur sjaldan verið jafn slæm og nú. Vísa þau til þess að HÍ vanti milljarð til að ná endum saman í ár og hafa aðhaldsaðgerðir verið boðaðar til að bregðast við stöðunni.
Skera niður um 600 kennslustundir
Segja þau Verkfræði- og náttúruvísindasvið hafa sjaldan staðið jafn illa, en samkvæmt fjárhags- og kennsluáætlun fyrir næsta skólaár muni allar 20 námsbrautir í grunnnámi skera niður um sem nemur tveimur áföngum eða ígildi 600 kennslustunda til þess að sviðið komist nær því að verða rekið á núlli.
„Þetta er að gerast á sama tíma og háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra talar fyrir stórsókn í greinum Verkfræði og Náttúruvísindasviðs og á sama tíma og 1.200 milljónum króna var úthlutað úr samstarfssjóði háskólanna þar sem markmiðið var meðal annars að auka námsframboð og fjölga nemendum í STEAM greinum. Sem stúdentar á VoN og sérstakt áhugafólk um tölur og útreikninga, getum við því sagt að þetta er dæmi sem gengur ekki upp. Það að tala um nemendur í STEAM greinum sem vonarstjörnur landsins kemur alls ekki heim og saman við þann langvarandi fjárskort sem Verkfræði- og Náttúruvísindasvið HÍ hefur búið við síðustu árin. Úthlutun til ákveðinna verkefna í gegnum samstarfssjóð leysir ekki þann vanda.“
Benda þau á fjársvelt svið hafi ekki fjármagn til að vinna að nýsköpun í námi og starfi heldur verður að setja allt fjármagn í að halda uppi grunnnámi og benda á dæmi máli sínu til stuðnings. „Verkfræði og náttúruvísindi þarfnast mikillar sérhæfingar, og því er gríðarleg þörf á að HÍ hafi tök á og fjármagn til að bjóða upp á sérhæft nám.“
Segja þau niðurskurðurinn orðinn svo mikinn að deildirnar ná aðeins að halda uppi skylduáföngum námsbrautanna með örfáum undantekningum. Það sé ekki hægt að ætlast til að á Íslandi sé boðið upp á háskólanám á heimsmælikvarða ef skólinn er stöðugt undirfjármagnaður.
Undirfjármögnun bitnar mest á kennslu
Undirfjármögnunin bitnar mest á kennslunni þar sem viss rannsóknarvinna sækir sér styrki annars staðar frá. Auk niðurskurðar á fjölda kennslutíma takmarkast rannsóknarvinna. Þar má sérstaklega nefna iðnaðarverkfræði- vélaverkfræði- og tölvunarfræðideild. Undanfarin ár hefur þessi deild innan VoN verið fjölmennust, og þar af leiðandi skilað hæstum tekjum af deildum á sviðinu, en vegna hallarekstrar annarra deilda á sviðinu er ekki hægt að ráða inn nýja rannsóknarstarfsmenn.
„Þetta gerir það að verkum að námsbrautirnar í deildinni eru undirmannaðar og starfsmenn hennar ná ekki að sinna rannsóknum eða kennslu fyrir þennan fjölda nemenda. Þegar allt kemur til alls nær deildin ekki að bjóða upp á það nám sem hún gæti, þrátt fyrir að skila rekstri sínum réttum megin við núllið.“
Segja þau ríkisstjórnina skulda nemendum svör og að í háskólum á hinum norðurlöndunum greiði hið opinbera að meðaltali 1.7 milljónum meira með hverjum ársnema en gert er hér á landi samkvæmt tölum frá 2021 og samkvæmt ríkisstjórnarsáttmálanum er stefnan að fjármögnun háskólastigsins skuli verða sambærileg því sem þekkist í nágrannaríkjunum. Segja þau Ísland vera að færast fjær því markmiði og ríkisstjórnin skuldi stúdentum, og samfélaginu öllu, svör. Auka verði fjárveitingar til háskólakerfisins í heild til að HÍ teljist samanburðarhæfur háskóli á alþjóðavettvangi
„Háskólar eru fjárfesting sem skilar sér í auknu hugviti út í öll stig samfélagsins. Í sífellt flóknari heimi, sem gerir meiri kröfur um sérfræðiþekkingu vegna mikillar hröðunar í tækniframförum, þá ættum við að stefna að því að þjóðin þurfi ekki að reiða sig alfarið á þekkingu sem kemur að utan. Þvert á móti ættum við mæta mikilli eftirspurn eftir hæfu og menntuðu fólki úti í heimi.“
