28,6% aukning milli 2014 og 2015 – „Ítrekað sömu kennitölurnar“ – Starfsfólki hótað ofbeldi
Árið 2015 bárust daglega þrjár tilkynningar um búðarhnupl til lögreglu. Tölurnar koma lögfræðingi Samtaka verslunar og þjónustu ekki á óvart og að hans mati er áhyggjuefni hvernig farið er með brotin hjá lögreglu og dómstólum. Flestum málum er vísað frá eða þau óbætt. Brotin eru skipulagðari en áður og koma innlendir jafnt sem erlendir aðilar við sögu. Dæmi er um að starfsfólki, sem stendur bíræfna þjófa að verki, sé hótað ofbeldi.
Gríðarlega aukning var á tilkynningum til lögreglu um búðarhnupl milli áranna 2014 og 2015. Árið 2014 bárust lögreglu 841 tilkynning um hnupl en til nóvemberloka árið 2015 höfðu lögreglu borist 1.001 tilkynning. Ekki var búið að taka saman tölur fyrir desember 2015 en ef miðað er við að tilkynningar þann mánuðinn séu á pari við desember 2014, þegar 81 tilkynning barst lögreglu, þá hafa í heildina 1.081 tilvik um búðarhnupl verið tilkynnt til lögreglu árið 2015. Það er aukning um 28,6% milli ára .
„Þessar tölur koma mér ekki á óvart,“ segir Lárus Ólafsson, lögfræðingur hjá Samtökum verslunar og þjónustu. „Þetta er margþætt vandamál. Þessi aukning brota er áhyggjuefni en það er ekki síður slæmt hvernig farið er með brotin hjá lögreglu og í dómskerfinu. Þessi mál eru ekki ofarlega á baugi þar,“ segir Lárus. Hann segir að mörgum málum sé einfaldlega vísað frá en þegar mál á annað borð koma fyrir dóm þá geri stífar formkröfur dómstóla það að verkum að bótakröfum fyrirtækja sé yfirleitt vísað frá, jafnvel þó að fyrir liggi játning í málunum. Verslunareigendur sitji því uppi með tjónið, sem er áætlað yfir 6 milljarðar króna á ári. „Verslanir eru hvattar til þess að kæra en það segir sig sjálft að kerfið er frekar máttlaust ef málunum er í flestum tilvikum vísað frá,“ segir Lárus.
Að sögn Lárusar er farið að bera á því að þjófnaðurinn sé þaulskipulagður og koma bæði innlendir og erlendir aðilar við sögu. „Okkar fólk er ítrekað að sjá sama fólkið og er farið að þekkja sumar kennitölur vel. Þessir einstaklingar virðast ekki veigra sér við að snúa aftur á vettvang glæpsins þrátt fyrir að búið sé að kæra þá til lögreglu fyrir þjófnað í sömu verslun,“ segir Lárus. Þá segir hann aukna hörku hafa færst í brotin og starfsfólk, sem stendur þjófa að verki, fær í síauknum mæli hótanir um líkamsmeiðingar.
Til marks um umfangið og aðkomu erlendra aðila má nefna mál frá síðasta ári þegar upp komst um þjófagengi frá Hvíta-Rússlandi. Meðlimir hópsins sóttu um hæli hérlendis og fengu úthlutað húsnæði á meðan mál þeirra yrði tekið fyrir. Hælisumsóknirnar voru eingöngu yfirvarp en raunverulegt markmið hópsins var að hnupla úr búðum hérlendis og senda vörurnar í pósti til Hvíta-Rússlands þar sem góssið var selt á þarlendri vefverslun. Við húsleit lögreglu fannst þýfi að verðmæti 2 milljónum króna.
