fbpx
Fimmtudagur 14.ágúst 2025

Til hvers er botnlanginn?

doktor.is
Mánudaginn 29. maí 2017 09:00

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Botnlanginn er hol tota sem gengur út frá botnristlinum. Hlutverk hans eða tilgangur í mönnum er mjög á huldu. Til dæmis virðist unnt að fjarlægja hann hvenær sem er á ævinni án þess að það hafi nein sýnileg áhrif. Hins vegar gegnir botnlanginn mikilvægu hlutverki í ýmsum dýrum. Talið er að botnlangi í mönnum sé leifar frá forverum okkar í þróuninni og hann sé smám saman að hverfa með áframhaldandi þróun en slíkt tekur hins vegar langan tíma.
Í æsku inniheldur botnlanginn (e. appendix) mikið af eitlavef sem birtist 2 vikum eftir fæðingu og er mest áberandi á unglingsárum. Eftir það minnkar eitlavefurinn í botnlanganum og hverfur hægt og bítandi. Þrátt fyrir þetta er ekki vitað hvaða hlutverki botnlanginn gegnir nákvæmlega í mönnum.

Í dýrum með heitt blóð er mest af eitlavef staðsett í hægri hluta ristilsins en í nokkrum hryggdýrum (mannöpum) er mest af eitilvef í sjálfum botnlanganum. Starfsemi botnlangans er þannig tengd þessum eitlavef. Í fuglum er botnlanginn tilkomumeira líffæri og stjórnar þroska ónæmiskerfisins eins og miltans og eitlavefs um líkamann. Ef þetta líffæri er tekið úr fuglinum leiðir það til vanþroska og framleiðsluskerðingar á mótefnum. Í kanínum er sama sagan. Í ýmsum dýrum telst botnlanginn þannig vera mikilvægur fyrir þroska ónæmiskerfisins.

Botnlanginn getur auðveldlega stíflast enda er hann mjóstur næst ristlinum (cecum). Þetta gerist til dæmis ef hörð efni setjast í opið eða ef bólgur í veggjum botnlangans loka honum. Botnlanginn þenst síðan út og fleiri einkenni koma fram sem yfirleitt eru kennd við botnlangabólgu (appendicitis). Ef hún gengur nógu langt getur botnlanginn sprungið og innihaldið dreifst um kviðarholið. Þetta getur valdið lífhimnubólgu (peritonitis) en varnir líkamans koma þó oft í veg fyrir að mál fari á versta veg.

Botnlangabólga er yfirleitt læknuð með því að fjarlægja botnlangann með einfaldri skurðaðgerð sem nefnist botnlanganám. Það tekur yfirleitt innan við klukkutíma með svæfingu og veldur litlum óþægindum á eftir.

En með því að tilgangur þessa líffæris er á huldu má geta þess til gamans að ungir skurðlæknar gantast stundum með það að forsjónin hafi komið honum þarna fyrir til að þeir geti æft sig á að taka hann burtu!

Grein þessi birtis fyrist á Vísindavef HÍ

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

433Sport
Fyrir 11 klukkutímum

Stefnir allt í að goðsögnin verði gjaldþrota – Skuldar um 250 milljónir

Stefnir allt í að goðsögnin verði gjaldþrota – Skuldar um 250 milljónir
433Sport
Fyrir 11 klukkutímum

Grealish hringdi í Rooney fyrir skiptin – ,,Vona að hann sé ánægður“

Grealish hringdi í Rooney fyrir skiptin – ,,Vona að hann sé ánægður“
433Sport
Fyrir 13 klukkutímum

Real Madrid skoðar kaup á unga enska miðjumanninum

Real Madrid skoðar kaup á unga enska miðjumanninum
Eyjan
Fyrir 13 klukkutímum

Orðið á götunni: Trump leitar í smiðju höfundar hrunsins

Orðið á götunni: Trump leitar í smiðju höfundar hrunsins
433Sport
Fyrir 16 klukkutímum

Stjarnan selur leikmann til Svíþjóðar

Stjarnan selur leikmann til Svíþjóðar
Fréttir
Fyrir 16 klukkutímum

Fær vægan dóm fyrir að misþyrma sambýliskonu sinni með glerkertastjaka

Fær vægan dóm fyrir að misþyrma sambýliskonu sinni með glerkertastjaka
433Sport
Fyrir 17 klukkutímum

Guardiola vill sækja mann til Real Madrid ef Tottenham lætur til skara skríða

Guardiola vill sækja mann til Real Madrid ef Tottenham lætur til skara skríða
433Sport
Fyrir 18 klukkutímum

Eftir mörg hneyksli fær hún annað tækifæri – Tók upp myndband þar sem hún stundaði kynlíf í símanum

Eftir mörg hneyksli fær hún annað tækifæri – Tók upp myndband þar sem hún stundaði kynlíf í símanum

Tarot Spil

Veldu þér spil og sjáðu spádóm þinn.