Agnes Joy Einarsdóttir er óskaplega venjuleg nítján ára stúlka á Akranesi. Lífið á Skaganum er viðburðalítið, draumarnir eru ýmsir og fjarlægir og eitthvað gengur illa að ná sambandi við foreldrana. Dæmigerðari verða vandamálin ekki.
Skemmst er þó frá því að segja að myndin snýst í raun og veru ekki um hina týndu en umburðarlyndu Agnesi, heldur móður hennar, Rannveigu, sem er einnig stödd í sinni eigin tilvistarkreppu. Hjónabandið er á síðasta snúningi, vinnan hjá fjölskyldufyrirtækinu er íþyngjandi og einsleit og einkennist samband þremenninganna á heimilinu af stjórnsemi, spennu og uppreisn Agnesar. Lífið fer þó á hliðina þegar Hreinn nokkur, myndarlegur sjónvarpsleikari, flytur í næsta hús og blandar geði við fjölskylduna. Annaðhvort er hrein martröð í uppsiglingu eða nákvæmlega þau tímamót sem fjölskyldan þarfnast til að hægt sé að brjóta skelina.
Það sést þarna strax á uppstillingu vesældarformúlunnar að Agnes Joy fer ekki beinlínis ótroðnar slóðir í tengslum við umfjöllunarefnið. Einmanaleika, stöðnun, langanir á gráum svæðum og ekki síður undarlega ástarþríhyrninga (ekki síst innan fjölskyldunnar) hefur verið unnið með áður, með kómískum og dramatískum hætti. En þótt Agnes Joy búi ekki yfir sama biti og ferskleika og til dæmis 101 Reykjavík tekst myndinni að finna sinn eigin stíl í frásögninni og komast hjá því að verða þessi klassíska íslenska „kvótamynd.“ Kostirnir skrifast á mátulega hnyttið handrit, sannfærandi sögu og lágstemmdan stórleik hjá flestu fólki sem prýðir tjaldið.
Eins og ásættanlegu drama sæmir býr ýmislegt meira undir yfirborði persónanna en upphaflega kemst til skila. Myndin fjallar um stjórn, þrá og tengingarleysi í tærri, grátbroslegri mynd. Sagan heldur góðum dampi og rennslið er algjörlega fitusnautt. Persónur eru í heildina vel teiknaðar upp en þó mætti segja að titilpersónan sjálf komi síst vel frá sínu og líður hún fyrir það að handritið setji dýpri fókus á móður hennar.
Frá tæknilegum hliðum er fátt út á myndina að setja. Myndin er faglega unnin en öðlast aukinn sjarma í gegnum leikstjórn Silju Hauksdóttur og einlæg tök hennar á persónudeilum jafnt sem framvindu myndarinnar. Áhorfandinn finnur fyrir suðupunktinum í samskiptum fjölskyldunnar í hverri senu og magnast upp grátbrosleg spenna í kringum þær. Afraksturinn rís svolítið og fellur á leikurunum sem gæða lífi hversdagslegar og trúverðugar persónur og í því samhengi fer ekki á milli mála að Katla Margrét Þorgeirsdóttir eigi þessa mynd skuldlaust í hlutverki Rannveigar.
Það er auðvelt að afskrifa Rannveigu sem stjórnsama, stífa og erfiða en áhorfandinn finnur hægt og rólega fyrir þeim óséða þrýstingi sem hún verður fyrir – og ekki skánar andlega líðanin mikið með sífelldri umsjón á hennar eigin móður. Donna Cruz gerir allt og meira við Agnesi en handritið býður í rauninni upp á og fer hvergi sena með henni til spillis. Anna Kristín Arngrímsdóttir er einnig óborganleg sem amma hennar og móðir Rannveigar.
Björn Hlynur Haraldsson fer létt með að gera leikarann Hrein að fjöllaga persónu og Þorsteinn Bachmann sýnir enn og aftur að hann hefur náð fullkomnum tökum á öllum stillingum sem fylgja dæmigerðum, íslenskum millistéttarföður. Kristinn Óli Haraldsson (Króli) dúkkar þarna líka upp en handritshöfundar eru eitthvað úti á túni með hvað eigi að gera við þá persónu. Á tímabili er eins og hann hafi mikið vægi í frásögninni, en það leysist fljótt upp. En verr má nú gera með rauðu síldina, jafnvel þótt hún sé eilítil klisja.
Undir lokin eru nokkrar ódýrar lausnir í handritinu notaðar til að binda endi á ákveðna þræði og má segja að hið ósagða sé ekki alltaf betra. Myndin hefur í raun engan fullnægjandi endi og fellur handritið svolítið um sjálft sig þegar þemunum er skellt undir smásjána. En burtséð frá því öllu er Agnes Joy hugguleg, fyndin, listilega vel leikin og ánægjulega mannleg án þess að vera eitthvað stórlega grípandi í frásögninni eða frumleg. Stundum er ágætt bara best og ágæti Agnesar verður svo sannarlega ekki rifið frá henni.
Í stuttu máli: Einföld og vel gerð mynd sem leikur sér að mannlega þættinum og hlær að honum um leið. Katla Margrét hefur aldrei verið betri.
Sjáðu þessa ef þú kannt að meta:
101 Reykjavík
París norðursins
Andið eðlilega
Undir trénu
The Diary of a Teenage Girl
