Svanur Guðmundsson, framkvæmdastjóri Bláa hagkerfisins ehf, virðist ekki vera hrifinn af kaupum Evrópusambandsins á veiðiheimildum við Grænland ef marka má pistil eftir hann sem birtist í Morgunblaðinu í dag.
„ESB er ekki útgerð eða fjölskyldufyrirtæki úti á landi og gerir ekki út báta, hvorki í Evrópu né við Grænland. ESB borgar fyrir veiðiheimildir við Grænland úr sameiginlegum sjóðum ríkjasambands sem um leið styrkir og niðurgreiðir útgerðir í sínum löndum og styður þannig við óhagkvæmar útgerðir,“ segir Svanur
Svanur segir ESB kaupa veiðiheimildir fyrir tugi milljarða króna á hverju ári. „Allt frá Grænlandi í norðri til Falklandseyja í suðri, til handa útgerðum sinna landa og til að geta boðið „evrópskan“ fisk í sínum löndum,“ segir hann. „Túristar sem telja sig vera að snæða rækjur á suðurströnd Spánar eru líklega að borða fisk veiddan við Vestur-Afríku af spænskum togara eða frá Grænlandi.“
Þá segir Svanur að á spænsku skipunum sem veiða við Angóla séu yfirmennirnir spænskir en sjómennirnir innfæddir. „Þeir fá greidd laun eftir því hvort eitthvað fæst upp í kostnað við veiðarnar og ef vel veiðist og menn eru heppnir geta þeir fengið hátt í 2.000 krónur fyrir daginn. Meira er það ekki,“ segir hann.
„Ganga illa um auðlindir með skipulögðu brottkasti“
Svanur segir ESB nýta sér allar leiðir til að ná í fisk. Hann segir að gjarnan komist sambandið yfir veiðiheimildir með gylliboðum um þróunaraðstoð og styrki til viðkomandi ríkisstjórna. „Eða hreinlega mútar ráðamönnum eða ráðandi öflum. Hika sendimenn ESB ekki við að arðræna auðlindir fátækra þjóða og henda fyrir borð því sem lítið fæst fyrir,“ segir hann.
„Þannig kaupa þeir veiðiheimildir í Senegal, Angóla, Máritaníu, Fílabeinsströndinni og Marokkó, svo einhver lönd séu nefnd. Skráning á afla er oft og iðulega fölsuð og eftirliti með lönduðum afla verulega ábótavant. Fara þeir sjaldan eftir vísindalegri ráðgjöf um hámarksafla og ganga illa um auðlindir með skipulögðu brottkasti. Meira að segja kaupir ESB veiðiheimildir við Sómalíu þar sem stjórnleysi ríkir og heimamenn einna þekktastir fyrir sjóræningjastarfsemi sína.“
„Þvert á móti þurfa þær að verjast þeim“
Svanur segir að íslenskar útgerðir geti ekki keppt við fjölþjóðasamsteypur eða ríki sem sniðganga reglur. „Þvert á móti þurfa þær að verjast þeim og keppa við undirboð þeirra, tæknilegar viðskiptahindranir og gæðakröfur sem meðal annars ESB setur á okkur,“ segir hann.
„Er ég nokkuð viss um að fæst skip sem Spánverjar, Frakkar og Grikkir nota við veiðarnar í Afríku kæmust inn í íslensku skipaskrána eða fengju veiðileyfi hjá Fiskistofu vegna brota á öryggisreglum eða gæðaeftirliti og aldrei kæmust íslenskar útgerðir upp með að greiða þau laun sem þeir bjóða sínum sjómönnum.“
„Það er ekki til eftirbreytni“
Að lokum segir Svanur að það hafi ekki reynst þjóðum vel að semja við ESB um veiðiheimildir eða að hleypa þeim inn í sína landhelgi. „Sumar þjóðir gera það þegar þær sjá peningana og gylliboð ESB. Víða við strendur Vestur-Afríku ganga þeir svo nærri fiskistofnum að strandveiðimenn eru hættir að fá í soðið og svelta á meðan yfirvöld fitna á styrkjum og mútum frá ESB,“ segir hann.
„Að bera fiskveiðistjórnun ESB saman við auðlindagjöld íslenskra sjávarútvegsfyrirtækja er hvorki rétt né sanngjarnt. Þvert á móti er nöturlegt að fylgjast með hvernig ESB gengur um auðlindir annarra ríkja. Það er ekki til eftirbreytni.“
