Mikil umræða hefur verið um það innan þings og utan hvaða orð skuli nota um forseta Bandaríkjanna, Donald Trump. Því tengt hafa margir tjáð sig um áhrifamátt, eða -leysi, íslenskra stjórnvalda þegar kemur að því að mótmæla aðgerðum vinaþjóða. Sumir telja að það sé ekki staður Íslands að gagnrýna aðgerðir í innanlandsmálum stórvelda á borð við Bandaríkjanna en aðrir eru því ósammála. Hjörleifur Guttormsson, fyrrum þingmaður og ráðherra gerir þetta að umfjöllunarefni sínu í grein sem birt er í Morgunblaðinu í dag og ber titilinn ,,Að treysta undirstöður á óvissutímum’’. Auk þess ræðir Hjörleifur um þær áskoranir sem blasi við Íslandi á þessum óvissutímum.
Óvissutímar
Framganga Donald Trump frá því að hann tók við embætti forseta Bandaríkjanna hefur vakið hörð viðbrögð víða um heim. Hjörleifur telur að ,,næstu mánuðir og ár munu reyna á þolrifin hjá öllum þeim þjóðum, smáum og stórum, sem samskipti eiga við Bandaríkin og þannig er heimsmyndin breytt, hvort sem mönnum líkar betur eða verr.
Ísland getur haft áhrif
Hjörleifur segir að það sama gildi um Ísland og aðrar þjóðir, sviptingar á vettvangi alþjóðamála hafi hér áhrif og skipti máli. Ísland er auðvitað ekki með áhrif á borð við milljónaþjóð en það er að mati iðnaðarráðherrans fyrrverandi ekki ástæða til að sitja hjá.
Sjá frétt: Tilskipun Trump mótmælt formlega
Enginn skyldi þó vanmeta getu smáþjóðar til áhrifa hafi hún góðan málstað og reiður á eigin málum.
Sem dæmi um áhrif Íslands í alþjóðamálum nefnir Hjörleifur viðurkenningu íslenskra stjórnvalda á sjálfstæði Eystrasaltsríkja þegar kalda stríðið var að líða undir lok og baráttu Íslendinga í hafréttarmálum.
Stutt í að auðlindaákvæði verði sett í stjórnarskrá
Að mati Hjörleifs er það mikilvægasta verkefnið sem standi frammi fyrir Íslendingum á þessum óvissutímum að ,,nýta auðlindir lands og sjávar sjálfbært’’ og á sem umhverfisvænastan hátt.
Full samstaða virðist skammt undan um að lýsa náttúruauðlindir þjóðareign samkvæmt stjórnarskrá.
Mikilvægt sé auk þess að tryggja að útlendingar geti ekki eignast landsvæði og nauðsynlegt sé að endurskoða þau ákvæði EES samningsins er þetta varða.
Stuðningur við Evrópusambandið ástæða hruns Samfylkingarinnar
Traust almennings á Alþingi og stjórnmál hefur sjaldan verið jafn lítið en svo virðist sem stjórnmálin hafi ekki enn náð sér eftir hrunið. Hjörleifur segir að starfshættir þingmanna og ör útskipti þeirra eigi eflaust sinn þátt í því. Hann tekur Samfylkinguna sem dæmi og telur meginástæðu hruns hennar þá að hann hafi verið í forystu þeirra sem vildu ganga inn í Evrópusambandið.
Stóra verkefni stjórnmálanna er að ná sammæli sem flestra um að þjóðinni vegni best með að varðveita sjálfstæði sitt í opnum og góðum samskiptum við aðra, nær og fjær.
