Giulio Andreotti, sem er látinn í hárri elli, var margsinnis forsætisráðherra á Ítalíu. Hann varð tákn um hið spillta samfélag sem byggðist upp á valdaskeiði Kristilega demókrataflokksins sem varð mesti valdaflokkur Ítalíu eftir stríðið.
Kerfið byggði á víðfemri klíkustarfsemi. Opinberum embættum var úthlutað eftir reglum klíkusamfélagsins, gríðarleg spilling tíðkaðist í kringum opinberar framkvæmdir, kommúnistar voru sterkir og alls kyns leynifélög á hægri væng börðust gegn áhrifum þeirra. Og svo var það mafían – þetta var blómaskeið hennar.
En Ítalia skrölti samt áfram og í það heila tekið bötnuðu lífskjörin. Ítali dreymdi samt alltaf um að land þeirra yrði laust við spillinguna og óstöðugleikann – eins og ríkin norðar í álfunni.
Andreotti varð forsætisráðherra sjö sinnum á árunum 1972-1992.
Þessu tímabili í sögu Ítalíu lauk með hruni gamla ítalska flokkakerfisins sem hófst árið 1992. Kristilegi demókrataflokkurinn beinlínis lognaðist út af á tíma mani pulite eins og það var kallað, Hreinna handa. Andreotti var sakaður um aðild að ýmsum hneykslismálum, hann hafði reyndar löngum verið orðaður við mafíutengsl – hann var ákærður fyrir að hafa fyrirskipað morð á blaðamanni sem var að rannsaka þessi tengsl. Hann slapp þó að lokum vegna þess hve málið dróst lengi.
Og það var svo kaldhæðnislegt við hinar Hreinu hendur á Ítalíu að helsta afsprengið var Berlusconi, sem að sumu leyti var eins og skrípaútgáfa af gömlu spillingaröflunum. Bara lélegri.
Andreotti var undarlegur maður, en í hinu einkennilega ítalska stjórnmálaumhverfi var hann eins og fiskur í vatni. Andstæðingar hans uppnefndu hann Belzebúb eða Svarta prinsinn. Honum hefði ábyggilega vegnað vel á tíma Machiavellis.
Margaret Thatcher sagði um hann að hann hefði haft fullkomna andúð á prinsíppum, það hafi verið því líkast að Andreotti þættu prinsíppmenn vera hlægilegir.
Hann gat verið orðheppinn sjálfur, sagði til dæmis eitt sinn, hann var sjálfur frekar lágvaxinn:
„Ég þekki takmarkanir mínar, en þegar ég lít í kringum mig sé ég að ég lifi ekki meðal risa.“
Stjórnmálamaðurinn Licio Lucchesi í kvikmyndinni Guðfaðirinn 3 er byggður á Andreotti, það fer ekki á milli mála. Lucchesi er reyndar myrtur í myndinni og morðinginn hvíslar í eyra hans frægri setningu sem var höfð eftir Andreotti. Andstæðingur hans, kommúnistinn Giancarlo Pajetta (sem ég tók eitt sinn viðtal við í Róm) sagði í umræðum með Andreotti:
Il potere logora.
Þetta er ekki auðvelt að þýða, en meiningin er að valdið taki burt krafta manns.
En Andreotti svaraði og þetta varð frægt
Il potere logora chi non ce l’ha.
Valdið tekur kraft þeirra sem ekki hafa það.
Og það er þessi setning sem morðinginn hvíslar í áðurnefndri kvikmynd.
