Þingmaður sem hélt ræðu í gærkvöldi vitnaði í kvæði eftir Davíð Stefánsson sem mér hefur alltaf þótt afspyrnu vont. Það segir um íslenska þjóð að líf hennar sé „eilíft kraftaverk“.

Ég horfði á sjónvarpsþátt um daginn sem sannfærði mig um að lífið sjálft væri nokkurs konar kraftaverk:

Þátturinn fjallaði um stjarneðlisfræði, og þar kom í ljós að skilyrði fyrir lífi í alheiminum eru ekki nema í örskotsstund, líkurnar eru alveg fáránlega litlar – svo að maður skilur það eiginlega ekki – en smátt og smátt mun alheimurinn kulna og loks verður ekkert nema myrkur.

Ég hef stundum velt því fyrir mér hvernig eyjarskeggjarnir á Folegandros, þangað sem ég fer á sumrin, hafa lifað í aldanna rás.

Byggðin á eyjunni teygir sig mörg þúsund ár aftur í söguna. En eyjan er hrjóstrug, eiginlega bara klöpp, það er mjög lítið vatn, lífsbaráttan hefur verið afar hörð. Og í gegnum árþúsundin komu reglulega sjóræningjar, drápu og rændu, numu íbúana á brott og seldu í þrældóm.

Íslendingar bjuggu við sult og seyru, kulda og vosbúð. Það er kannski nokkurs konar kraftaverk að þeir skyldu ekki deyja út – um tíma stóð til að flytja þjóðina burt og setja hana niður á Jótlandsheiðum. Hugsanlega hefði það verið framfaraskref fyrir Íslendinga þess tíma. Þeir lifðu líka við kúgun bændayfirstéttar sem notaði fátækt fólk sem hálfgerða þræla.

Svona hefur fátækt fólk þurft að draga fram lífið alla mannkynssöguna – og gerir enn. Sumir reyna að koma sér undan fátæktinni eins og Íslendingarnir sem fóru til Vesturheims. Þau ferðalög voru hálfgerð kraftaverk líka, á þeirra tíma mælikvarða – eftir nokkurt harðræði beið flestra betra líf vestanhafs.

Afríkubúinn sem fannst á götu gær var líka að reyna að koma sér undan fátæktinni. Hann gerðist laumufarþegi með flugvél. Hreiðraði um sig í hjólabúnaðinum, fraus í hel eins, en þegar hjólin voru láti niður hrapaði lík hans til jarðar – á miðja götu í úthverfi. Á Vesturlöndum – og á Íslandi – leyfum við okkur að tala af lítilsvirðingu um fólk eins og þennan unga mann, en það er ekki að gera annað en að leita sér að betri tilveru.

Stundum fáum við fréttir sem snerta okkur eins og um raunverulegt kraftaverk sé að ræða – eins og til dæmis að stórlega hafi dregið úr barnadauða í heiminum. Það eru 14 þúsund færri börn sem deyja daglega nú en fyrir tuttugu árum.