„Er í alvörunni til of mikils mælst af skattgreiðendum að stjórnmálamenn sýni þá lágmarkskurteisi að ganga um skattfé af virðingu og hætti að ganga út frá því að vasar heimila og fyrirtækja séu botnlaust hyldýpi sem endalaust sé hægt að ganga í?“
Þetta segir Jens Garðar Helgason, aðstoðarforstjóri á Eskifirði, í athyglisverðri grein í Morgunblaðinu í dag. Þar skrifar Jens um meðferð hins opinbera á skattfé almennings og segir að víða sé pottur brotinn í þeim efnum.
„Þegar við krakkarnir komum til ömmu Nennu í Framkaupstað fyrir margt löngu bar hún kökur og kruðerí á borðið og sagði: „Fáið ykkur elskurnar, það er nóg til og meira frammi.“ Mér verður stundum hugsað til þessara orða þegar ég sé og heyri stjórnmálamenn stíga á stokk og tala af miklum þunga um mikilvægi þess að koma á laggirnar hinum og þessum stofnunum eða fjölga starfsmönnum í öðrum. Allt í nafni þeirrar nauðsynjar að auka eftirlit og yfirsýn yfir okkur borgarana,“ segir hann.
Jens bendir á að skattgreiðendur, eins og ávallt, sitji uppi með kostnaðinn og það virðist sem stjórnmálamenn telji að hjá skattgreiðendum, heimilum og fyrirtækjum í landinu sé nóg til og meira frammi.
„Ríkissjóður fæst við snúin verkefni þessi dægrin. Þótt fáir geti sett sig í spor Grindvíkinga er eitt alveg víst; þjóðin stendur að baki þeim í einu og öllu. Umræða um viðbrögð við málefnum Grindavíkur endurspeglar vel hvernig margir stjórnmálamenn hugsa, eða mætti kannski segja; hugsa ekki,“ segir hann og bætir við að enginn stjórnmálamaður telji að mæta verði óvæntum útgjöldum með því að sýna aðhald í opinberum rekstri.
„Þeir sem veigra sér við að nefna hlutina réttum nöfnum tala um að „styrkja tekjustofna“ en ekki skattahækkun sem þetta heitir á mannamáli. Engin veit hversu mikið það mun kosta að koma Grindvíkingum í var og gera við innviði. Tugi milljarða króna hið minnsta. Enginn stjórnmálamaður hefur viðrað hugmyndir til sparnaðar á þessum tímum.“
Jens segir að það virðist vera náttúrulögmál að ef stofnunum fjölgar ekki á hverju ári virðast þær sem fyrir eru þenjast út, nema hvort tveggja sé. Almenningur átti sig illa á því hvernig skattgreiðslum hans er raunverulega varið.
„En oft og tíðum læðist inn ein og ein, „lítil“ stofnun sem stjórnmálamönnum finnst alveg lífsnauðsynleg. Og í raun ótrúlegt hvernig samfélagið komst af án þeirra. Gott dæmi um þetta eru Fjölmiðlanefnd og Neytendastofa. Samtals kosta þessar tvær stofnanir skattgreiðendur tæpar 250 milljónir á ári samkvæmt fjárlögum. Það má alveg ætla að ný Mannréttindastofnun, ef af verður, muni kosta að minnsta kosti 150–200 milljónir á ári. Að sama skapi finnst mörgum það stórsniðug hugmynd að skattgreiðendur greiði rúma 3,6 milljarða króna fyrir að planta trjám. Á sama tíma og sjálfstæðir skógarbændur um allt land stunda trjárækt. Einhver myndi halda að þarna væri svigrúm til aðhalds.“
Jens bendir á að hinum og þessum nefndum hafi verið komið á laggirnar í leiðinni – og þær séu ekki fríar.
„Gott dæmi er Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála, sem kostar tæpar 189 milljónir á ári. Þá er ótalið milljarðatjónið sem úrskurðir nefndarinnar hafa haft á fjárfestingar og innviðauppbyggingu. Þrátt fyrir frjálsa fjölmiðlun, miðlun afþreyingarefnis á streymisveitum og þar fram eftir götunum tútnar Ríkisútvarpið út á hverju ári og mun þurfa sex þúsund og eitt hundrað milljónir í framlög frá þjóðinni til að reka sig. Þá eru ótaldar auglýsingatekjurnar. Dæmin eru óteljandi um hvar mætti bera niður og endurhugsa hvernig farið er með almannafé.“
Spyr Jens að lokum hvort það sé til of mikils mælst að stjórnmálamenn gangi um skattfé af virðingu og hætti að ganga út frá því að vasar heimila og fyrirtækja séu botnlaust hyldýpi sem endalaust er hægt að ganga í.
