Undir lok áttunda áratugarins spruttu leiktækja- og tölvuleikjasalir upp víða um land. Mörgum var órótt og töldu „tölvuspilin“ ýta undir afbrot og unglingadrykkju.

„Ég tel þessa staði til lítils gagns fyrir unglinga, og af tvennu miður skemmtilegu þá held ég að Hallærisplanið sé æskilegri samkomustaður,“ sagði Hjalti Jónasson skólastjóri Austurbæjarskóla í samtali við Morgunblaðið í apríl 1979. Á þeim tíma voru fimm leiktækjasalir starfræktir í Reykjavík. Margir vildu meina að leiktækin ýttu undir spilafíkn unglinga og að þörfin fyrir að spila myndi leiða þá inn á brautir þjófnaðar. Meðal annars ritaði Adda Bára Sigfúsdóttir, borgarfulltrúi, í Morgunblaðið í mars 1979 að í leiktækjasölum væri leikin „sefjandi tónlist og að þar væri andrúmsloft spilavíta.“

Upp úr 1980 fóru tölvuspil að verða æ algengari sjón hér á landi og byrjað var að tala um svokallaða tölvuspilasali

„Undanfarin ár hafa tölvuspilakassar átt vaxandi vinsældum að fagna. Allar sjoppur sem vilja laða að sér viðskiptavini, stilla upp spilakössum. Einnig spretta upp sérstakir tölvuspilasalir og draga að sér unglingana. Spilasalirnir bjóða upp á æsispennandi leiki þar sem furðuskepnur eru á fleygiferð um skerminn í hinum furðulegustu leikjum.“

Þetta ritaði Gunnar Örn Jónsson hjá Æskulýðsráði Reykjavíkur í grein sem birtist í Morgunblaðinu í nóvember 1982.

Nokkrum mánuðum áður birtist grein í Morgunblaðinu undir fyrirsögninni: „Tölvuspil – afþreying framtíðarinnar?“ Fram kom að tölvuspil hefðu náð miklum vinsældum að undanförnu í Bandaríkjunum, þaðan sem þessi tæki væru upprunnin. Þá kom fram að þótt tölvuspilin hefðu náð mestum vinsældum í Bandaríkjunum, þá væru þau líka farin að skjóta rótum í Evrópu.

Lýsti blaðamaður tölvuspilunum sem tölvustýrðum tækjum sem væru skilgetin afkvæmi örtölvuþróunarinnar. „Sá sem leikur tölvuspil hefur fyrir framan sig litríkan skerm, þar sem alls kyns kynjaverur gera árás, hörfa undan eða hreinlega éta andstæðinginn,“ ritaði blaðamaðurinn og tók sem dæmi Pac-Man tölvuleikinn sem þá naut mikilla vinsælda.

14 staðir í Reykjavík

Í fyrrnefndri grein Gunnars Arnar Jónssonar í Morgunblaðinu árið 1982, stakk hann upp á að sérstöku „tölvuspilaeftirliti” yrði komið á fót, svipað og kvikmyndaeftirlitið. Eftirlitið myndi fylgjast með þeim leikjum sem boðið væri upp á og benda á skaðsemi tölvuleikja og jafnframt benda á jákvæða og þroskandi tölvuleiki.

„Heimilistölva mun eiga vaxandi vinsældum að fagna og sumir tala um að 20 prósent íslenskra heimila eigi slík tæki nú þegar. Heimilistölva sameinar notagildi og afþreyingarþátt tölvanna, eru heimilin, félagasamtök og veitingastaðir tilbúnir til að nýta sér kosti tölvunnar í framtíðinni eða verður hún eingöngu afþreyingarmiðill, eins og myndsegulbandið er í flestum tilfellum í dag?“spurði Gunnar Arnar.

Sagði „sjoppuspilin“ mala eigendum gull

Í maí 1983 var blásið til málþings um tölvuspil og leiktæki á vegum Barnaverndarráðs Íslands. Um það leyti voru starfræktir 14 tölvuspilastaðir í Reykjavík, en aðeins tveir þeirra voru reknir með leyfi lögreglustjóra. Um 170 leiktæki voru staðsett víðs vegar um borgina, allt frá einum kassa í sjoppu upp í fleiri tæki í sérstökum sölum. 140 Rauða kross kassar voru í Reykjavík, en Rauða kross kassarnir voru einu tækin þar sem spilað er um peninga og voru þeir reknir með sérstakri heimild dómsmálaráðuneytisins.

„Nú er talað um að „tölvubyltingin“ í heiminum sé síst minni en iðnbyltingin forðum,“ sagði Björn Líndal í setningarræðu sinni á málþinginu. Hann bætti síðan við: „Sagt hefur verið, að byltingin éti börnin sín, en Barnaverndarráð telur það skyldu sína, að koma af stað umræðum um hvernig tölvur geta stutt að bættu og betra mannlífi, svo tölvubyltingin geti orðið til góðs, bæði í leik og starfi”

Annar frummælandi, Mikael Karlsson, sagði „sjoppuspilin“ mala eigendum gull og opna leiðir til skattsvika. Spilin væru oft æsandi en ómerkileg og skildu ekkert eftir, ólíkt lestri, skák og íþróttum.

Í niðurstöðum málþingsins kom meðal annars fram að leiktækjasalirnir væru einskonar klakstöðvar góðs og ills.

„Þeir eru af hinu góða, þegar þeir eyða tölvuótta, veita útrás fyrir árásarhvöt og tengja jafnvel kynslóðirnar. Hins vegar er og augljóst að tækin eru dýr í notkun, færa eigendum sínum skjótfenginn gróða og hafa stuðlað að auðgunarbrotum unglinga. Félagsleg áhrif þeirra virðast oft vera mjög neikvæð.“