Það var ekki svo ýkja margt sem sætti tíðindum í umræðum um stefnuræðu forsætisráðherra í gærkvöldi. Helst var það ræða forsætisráðherrans sjálfs. Í hana má rýna frá ýmsum hliðum – annað sem mætti pæla í er ósamhljómurinn sem heldur áfram að vera milli stjórnarflokkanna.
En það er helst þessi bútur í ræðunni sem maður staldrar við:
„En þeir eru til sem hafa ekki trú á Íslandi, þeir sem ala á sundrung og þeir sem aðhyllast öfgakennda hugmyndafræði og líta á hvern þann vanda sem upp kemur í samfélaginu fyrst og fremst sem tækifæri til að innleiða þær öfgar. Íslandssagan í meira en 1100 ár sýnir að þegar við Íslendingar höfum trú á landinu okkar og okkur sjálfum og þegar okkur auðnast að standa saman en látum ekki sundrung og niðurrifsöfl draga úr okkur þrótt, þá farnast okkur vel.“
Það er helst tvennt sem þarna má velta fyrir sér.
Annrs vegar þeir sem „hafa ekki trú á Íslandi“ og „ala á sundrung og þeir sem aðhyllast öfgafulla hugmyndafræði og líta á hvern þann vanda sem upp kemur í samfélaginu til að innleiða þær öfgar“.
Í raun áttar maður sig ekki á því hvað Sigmundur er að fara. Hvaða öfgafólk er þetta? Er það að finna í einhverjum sérstökum stjórnmálaflokki? Hvaða öfgar vill það innleiða?
Af ræðunni má helst sklja að þetta sé líka óþjóðhollt fólk sem hefur „ekki trú á Íslandi“.
Svo er það hitt með samstöðuna, það að Íslandssagan sýni að Íslendingum farnist best þegar þeir „standa saman“.
Nú verður að segjast eins og er að Íslendingar eru afar þrasgjörn þjóð. Við rífumst um alla mögulega og ómögulega hluti. Á fyrstu árum tuttugustu aldar, á miklu framfaraskeiði, voru hér endalausar deilur um uppkastið. Margt í því virðist óskiljanlegt nú.
Íslendingar urðu sjálfstæð þjóð 1944, um það bil voru að hefjast langvinnar deilur um stöðu Íslands í heiminum, veru Bandaríkjahers á Íslandi og aðildina að Nató. Þetta klauf þjóðina í fylkingar í marga áratugi – það var stanslaust rifist.
Meira að segja landhelgismálin, sem nú er stundum talað um sem samfellda sigurgöngu, voru tilefni til eilífra svikabrigsla og ásakana.
Íslendingar virtust reyndar nokkuð sammála um það á síðasta áratug að þeir væru stórkostlegir fjármálamenn, þar til sú blekking hrundi snögglega. En helst er það Vestmannaeyjagosið sem er dæmi um þjóð sem stóð saman – enda hef ég sagt að það sé að sumu leyti besta stund lýðveldisins, mitt í hinum hörmulegu atburðum.
