Þorleifur Örn er hættur við að setja upp grínleikrit um Adolf Hitler og beinir sjónum sínum að leikhúsinu sjálfu í Álfahöllinni
Í haust var tilkynnt að Þorleifur Örn Arnarson myndi setja upp leikverk í Þjóðleikhúsinu byggt á skáldsögunni Aftur á kreik eftir Þjóðverjann Timur Vermes, en sagan segir frá því þegar Adolf Hitler rankar skyndilega við sér í Berlín samtímans. Nú fyrir skemmstu hurfu hins vegar auglýsingar um uppfærsluna af vef leikhússins og þess í stað birtist tilkynning um nýtt verk í leikstjórn Þorleifs Arnar, Álfahöllin.
Í samtali við blaðamann DV útskýrir Þorleifur að hann hafi fundið sig knúinn til að hætta við Aftur á kreik morguninn eftir að Donald Trump var kjörinn forseti Bandaríkjanna.
„Þegar fór að líða á kosningabaráttuna í Bandaríkjunum fóru að renna á mig tvær grímur og ég fór að efast um að þetta væri rétt verkið til að vinna með í dag. Kvöldið sem kosningarnar fóru fram vakti ég þangað til orðið var ljóst að Trump næði kjöri, þá fór ég inn í herbergi og horfði á fimm ára son minn sofandi í rúminu sínu. Í fyrsta skipti gat ég ekki lengur kallað fram í huganum þá heimsmynd sem honum verður boðið upp á í framtíðinni. Þegar ég vaknaði morguninn eftir vissi ég að ég ætti ekki að gera verk um einræðisherrann Adolf Hitler,“ útskýrir Þorleifur.
„Ef maður myndi ætlaði að gera verk um Hitler í dag kæmist maður ekki hjá því að gera gríðarlega hart pólitískt verk. En samtíminn er orðinn svo uppfullur af hatri og reiði og við erum orðin svo upptekin af því hvað okkur sjálfum finnst um alla skapaða hluti. Sjálfið er orðið viðmið allra skapaðra hluta og veruleikinn virðist meira að segja vera farinn að gefa eftir. Fólk er fullvisst um að sín huglæga afstaða gagnvart heiminum sé sannleikurinn. Þá hugsað ég með mér að við yrðum að fara í hina áttina, frekar en að halda áfram að öskra á hvert annað hvað okkur finnist um þetta eða hitt held ég að okkur væri hollara að koma saman og hugsa sameiginlega um hlutina.“
Og var ekkert vandamál að sannfæra Þjóðleikhúsið um að breyta dagskránni?
„Mér til mikillar undrunar var tekið gríðarlega vel í þetta, en leikhús verða náttúrlega að treysta þeim listamönnum sem þau fá til starfa. Ég sagði þeim að ég væri alveg sannfærður um að þetta væri leiðin sem við þyrftum að fara, þó að ég gæti ekki útskýrt nákvæmlega hvert hún lægi. Ég bað þau bara að treysta því að þessi rannsókn væri mikilvæg á þessum tíma. Allt samstarfsfólkið, leikararnir og ekki síst Ari Matthíasson þjóðleikhússtjóri hefur stutt mig hundrað prósent, alla leið.“
En hvaða verk er þá Álfahöllin sem verður frumsýnt í apríl?
„Álfahöllin er tilvitnun í Guðjón Samúelsson arkitekt sem hannaði Þjóðleikhúsið. Þjóðleikhúsið er byggt af einni fátækustu þjóð í Evrópu utan um þá hugmynd að samfélag þurfi samastað til að spegla sjálft sig. Í opnunarræðunum kemur skýrt fram að menn álitu að án þess geti þjóð ekki talist vera þjóð. Leikhúsið er kannski síðasti samfélagslegi samkomustaðurinn sem við eigum eftir á þessari stafrænu öld. Tónlist og myndlist getur þú keypt og tekið með þér heim. Bíó getur vissulega verið samfélagslegur atburður en þar ert þú samt ekki að eiga við lifandi manneskjur eins og í leikhúsinu,“ segir Þórleifur.
„Ég held að leikhús sé algjört bóluefni gegn mörgum af hættulegustu tilhneigingum nútímans. Það byggir ekki síst á þessari hugmynd um samkomustaðinn. En það eitt og sér dugir auðvitað ekki, þar þarf líka að eiga sér stað einhvers konar skoðun og speglun. Þetta þarf leikhúsfólk að bjóða upp á, bæði á vitsmunalegu en ekki síður skemmtanalegu plani – þannig að einhverjir fleiri hafi áhuga á því líka. Þetta er það sem hefur keyrt mig áfram allan minn leikhúsferil. Ekki þannig að þetta sé eitthvað trix sem ég endurtek heldur eru þetta listrænar heimspekilegar hugmyndir um samfélagið sem ég er stöðugt að reyna að finna farveg í listaverkunum.“
Þorleifur segir að Álfahöllin muni enn fremur spyrja grundvallarspurninga um fegurð og listsköpun og hvernig hún eigi að skilgreina sig í nútímanum, en með þetta að markmiði mun hópurinn sökkva sér í íslenska leikhússögu og velta fyrir sér sögu og tilurð Þjóðleikhússins.
„Handritið verður til á æfingunum. Í staðinn fyrir að vera með fjóra leikara eins og ég ætlaði upphaflega, hafði ég samband við alla leikara Þjóðleikhússins og bauð þeim að vera með. Þeir koma allir með sitt eigið framlag til sýningarinnar, það er til dæmis einn leikari sem er núna að rannsaka fátækt á Íslandi á dag, annar er að rannsaka sögu íslenskrar leikhústónlistar. Þannig erum við að safna í víðtækt „panorama“ hugmynda og rannsóknarefna. Úr þessum fundi íslenskrar leikhússögu og nútímalegrar leikhúslegrar rannsóknar á samtíma okkar búum við svo til þetta kvöld sem heitir Álfahöllin.“
Þessa stundina er leikstjórinn að leggja lokahönd á uppsetningu á Hamlet í ríkisleikhúsinu í Hannover í Þýskalandi, en það verður frumsýnt um helgina. Í mars hefst undirbúningur fyrir Álfahöllina formlega, en ásamt Þorleifi Erni og leikurum Þjóðleikhússins munu Jón Atli Jónasson koma að handritsgerðinni, Sunneva Ása Weisshappel gera búninga, Arnbjörg María Daníelsen sjá um tónlistina, Börkur Jónsson gera leikmynd, og Gaukur Úlfarsson sjá um myndbandshönnun.
