Páll Valsson er nýr útgáfustjóri bókaforlagsins Bjarts
Kolbrún Bergþórsdóttir
Páll Valsson er nýr útgáfustjóri bókaforlagsins Bjarts. Hann var um árabil ritstjóri og útgáfustjóri hjá Máli og menningu en á síðustu árum hefur hann starfað sem bókmenntaráðunautur í hlutastarfi hjá Forlaginu, sinnt ritstjórn, kennslu og skrifað bækur.
„Tilboð um þetta starf kom skyndilega upp í hendurnar á mér. Ég hugsaði mig lengi um því ég hef í um aldarfjórðung unnið fyrir Forlagið og þau forlög sem þar eru innanbúðar. Að lokum var það þó of freistandi að fara á nýjan stað og takast á við ný verkefni,“ segir Páll. „Mér hefur alltaf verið hlýtt til Bjarts sem var stofnað af æskuvini mínum Snæbirni Arngrímssyni og er fagurbókmenntaforlag sem mér hugnast vel. Ég vona að ég geti lagt þar gott til.“
Páll gjörþekkir íslenskan bókmenntaheim og er spurður hvort hann taki einhverja höfunda með sér til Bjarts fyrir utan þá sem þar eru þegar fyrir. „Höfundar ráða sjálfir sínum næturstað,“ segir hann. „Ég er ekki að rótast í höfundum, reyna að fá þá með mér eða stilla þeim upp við vegg. Ég hlakka hins vegar til að vinna með þeim íslensku höfundum sem nú eru á vegum Bjarts og þeir verða vonandi fleiri.“
Páll segist hafa áhuga á að auka útgáfu þýddra samtímabókmennta. „Mér finnst bókaútgefendur hafa orðið aðeins slappari í því að koma góðum erlendum samtímabókmenntum á íslenska tungu. Þar ætla ég að reyna að beita mér. Það er afar mikilvægt fyrir bókmenntirnar í landinu, sem og íslenska tungu, að það sem er merkilegast skrifað í veröldinni á hverjum tíma komi sem fyrst út á íslensku.“
Nú er vitað að þýddar fagurbókmenntir seljast lítið meðan glæpasögur seljast í bílförmum. Er hægt að breyta þessu eða þarf kannski ekki að breyta þessu?
„Þarna þarf að vera jafnvægi. Menn tala oft af lítilsvirðingu um sölubækur en mergur málsins er að sölubækurnar halda bókaútgáfu gangandi. Það er ekkert að því að gefa út svokallaðar sölubókmenntir, svo framarlega sem þær eru almennilega úr garði gerðar, á sæmilegu máli og svo framvegis. Hagnaðinn má síðan nota til þess að gefa út bækur sem seljast hægar.
Allir höfundar vilja vitaskuld vera lesnir, annars væru þeir tæplega að skrifa. Fagurbókmenntir eru hins vegar í fæstum tilvikum hvellsölubækur. Útgefandi gefur yfirleitt út bók af því honum finnst hún góð og trúir því að einhverjum öðrum muni líka þykja hún góð og að verkið muni að lokum rata til sinna þótt það geti tekið tíma. Þetta er sjálfur drifkrafturinn sem rekur bókaútgefendur áfram.“
Fólk les ekki lengur jafnmikið og tíðkaðist hér áður fyrr. Er það ekki stöðugt áhyggjuefni?
„Það er sjálfsagt full ástæða til þess að hafa áhyggjur en þá er að gera eitthvað í málinu. Enn sem komið er eru bækur í annarri stöðu en til dæmis tónlist þar sem sala á diskum hefur hrunið. Við höldum enn fast í þann góða sið að gefa bækur í jólagjöf og bókaútgáfa árið um kring hefur aukist. Stóra verkefnið er að tryggja að fólk haldi áfram að lesa. Ef lestur minnkar sífellt ár frá ári þá er þjóðin öll í miklum vanda.“
Páll er höfundur nokkurra bóka, þar á meðal rómaðrar ævisögu Vigdísar Finnbogadóttur og ævisögu Jónasar Hallgrímssonar sem fékk á sínum tíma Íslensku bókmenntaverðlaunin. Páll er að lokum spurður hvort fleiri bækur séu á leiðinni.
„Jájá, ég er ekki hættur að skrifa. Ég er með ýmsar bækur í pípunum, um sumar má tala og aðrar ekki. Mig hefur til dæmis alltaf langað aftur á 19. öldina, sem er heillandi tími, og ef guð lofar hef ég ekki sagt mitt síðasta orð þar. Ég er kominn vel áleiðis með bók um Bjarna Thorarensen, sem sjálfsagt er mörgum gleymdur nú, en var bæði mikið skáld og litrík og mótsagnakennd persóna. Ég hef þá trú að ég geti skrifað góða bók um hann.“
