„Við lestur nýlegrar tillögu um breytingar á íslenskri áfengislöggjöf má sjá að mat á áhrifum á heilsu almennings er ófullkomið og að í tillögurnar vantar mikilvæga valkosti við stefnumótun í þessum málum,“ segir í grein eftir þá Kalle Dramstad og Emil Juslin sem birtist í Morgunblaðinu í dag. Kalle Dramstad er forstöðumaður Brussel-skrifstofu sænsku samtakanna IOGT-NTO. Emil Juslin er ráðgjafi í stefnumótun við Brussel-skrifstofu sænsku samtakanna IOGT-NTO.
Dómsmálaráðherra hefur kynnt frumvarp til breytinga á áfengislögum, sem felur í sér að sala áfengis yrði leyfð í vefverslunum og brugghúsum. Samkvæmt núgildandi löggjöf getur almenningur keypt áfengi erlendis frá í gegnum netið en ekki af innlendum aðilum öðrum en ÁTVR. Þeir Kalle og Emil leggja hins vegar til að hert verði á lögunum í stað þess að slaka á þeim, en fordæmi séu fyrir því frá hinum Norðurlöndunum að hægt sé að loka fyrir áfengissölu erlendis frá.
„Með því að heimila hagnaðardrifin sjónarmið einkaaðila við sölu áfengis verður einnig að gera ráð fyrir vel þekktum afleiðingum fyrir velsæld einstaklinga, fjölskyldna og samfélagsins í heild. Við vonumst til þess að íslenski dómsmálaráðherrann endurskoði og breyti tillögu sinni,“ segja greinarhöfundar sem vilja að lýðheilsusjónarmið vegi þyngra í lagabreytingum í þessum málaflokki.
Þá segir enn fremur í greininni:
„Í fyrsta lagi eru ein helstu rökin sem færð hafa verið fram fyrir að heimila netsölu og sölu á framleiðslustað þau að erlendir framleiðendur geti selt vörur sínar gegnum erlenda netsöluaðila, sem gerir samkeppnisstöðu íslenskra fyrirtækja erfiðari. Það eru til betri og hófsamari lausnir á þessu vandamáli: Með því að stöðva áfengissölu erlendra einkaaðila til Íslands væri hægt að ná því markmiði dómsmálaráðherra að jafna samkeppnisstöðuna, án þess að kosta til hinum neikvæðu áhrifum á heilsufar almennings.“
Þá benda höfundar á að Finnar hafi bannað netsölu áfengis árið 2018. Áfengiseinkasala hins opinbera eigi jafnmikið við í netheimum og raunheimum.
Höfundar segja mikilvægt að haldið sé í hömlur á áfengissölu sem hafi verið við lýði á Norðurlöndum og norræn stefna í áfengismálum sé sú árangursríkasta:
„Þegar á allt er litið eru norrænar hömlur á hagnaðarsjónarmiðumeinkaaðila við sölu áfengis almennttaldar vera meðal árangursríkustu aðferða við stefnumörkun í áfengismálum á heimsvísu. Margar ríkisstjórnir horfa öfundaraugum til þessarar stefnumörkunar sem skilvirkrar og neytendavænnar leiðar til að draga úr skaðsemi áfengis og þeim kostnaði sem áfengi veldur einstaklingum, fyrirtækjum og samfélaginu í heild sinni. Þessa stefnumörkun ætti að halda í heiðri og vernda.“
Höfundar hvetja dómsmálaráðherra til að hætta við áform um að leyfa sölu áfengis á netinu og á framleiðslustað.
