Á nokkrum stöðum á Íslandi hafa risið hús sem eru í anda þess sem menn hafa ímyndað sér að byggingar til forna hafi litið út.

Yfirleitt er þetta gert af ágætum vilja, en bætir svosem ekki sérstaklega miklu við menningarhefð okkar.

Byggingasaga Íslands er týnd og tröllum gefin – af þeirri einföldu ástæðu að það var byggt úr mjög forgengilegum efnum.

Bæir úr torfi og grjóti hurfu aftur til jarðarinnar.

Við Íslendingar eigum ekki fornar kirkjur eða klaustur.

Þó eru  sögur af miklum kirkjum sem hafi verið hér á miðöldum, sú frægasta er Klængskirkja sem var risastór smíð úr timbri.

Mér hefur alltaf þótt ráðgáta hvernig menn fóru að því að drösla stærstu trjábolunum til Íslands. Pétur Gunnarssons skrifar um það í bókaflokki sínum Skáldsögu Íslands.

Sögur eru líka um miklar kirkjur  á Hólum  sem fuku eða brunnu.

Varla nokkrum mun koma í hug að endurbyggja þessar kirkjur. Við vitum heldur ekki hvernig þær litu út, því Íslendingar kunnu ekki að gera myndir.

Það er í bókum og ritmáli sem menningararfur okkar varðveittist. Þegar Íslendingar voru hvað fátækastir var eiginlega ekkert eftir nema þessar skræður.

Það er af öruglega af góðum hug sem duglegir menn eru að smíða fornminjar út um land, en á stað eins og Skálholti hefur það ekki mikið upp á sig – saga og menning staðarins hefur geymst á öðru formi og óþarfi að setja upp leiktjöld.