Sigrún Davíðsdóttir fjallar um stefnu skilanefndar Glitnis á hendur umsvifamönnunum Jóni Ásgeiri Jóhannessyni og Pálma Haraldssyni, Lárusi Welding fyrrum forstjóra Glitnis og þremur starfsmönnum bankans í pistli sem hún flutti í Speglinum í gær. Niðurlag pistilsins er svohljóðandi:

— — —

Í stefnunni segir að Jón Ásgeir og Pálmi hafi ‘átt frumkvæðið að, hvatt til og í raun stýrt þeirri ákvörðun’ meðstefndu bankamannanna fjögurra að veita lánið. Í raun voru þetta sýndarviðskipti sem gengu út á að koma tveimur milljörðum í vasa tvímenninganna. Bankamönnunum er stefnt fyrir gróf brot á starfskyldum.

Þessi sýndarviðskipti snúast um sex milljarða. Gjaldþrota félög tengd Baugi og Fons skipta tugum og tapið mælist í hundruðum milljarða. Margar ósagðar sögur þar, líka sögur af meðleikendum tvímenninganna, til dæmis eignarhaldsfélaginu Sundi, nú Icecapital, sem flaut oft með í kaupfléttum tengdum Baugi og reyndar einnig fleiri umsvifamönnum.

Allir bankarnir eiga sína spretti í umsvifasögu Baugs og Fons. Kaupþing byggði Baug upp þegar um og eftir 2000 og fylgdi félaginu til útlanda. Landsbankinn lagði ótæpilega til Baugs, ekki síst seinni árin þegar Kaupþing var orðið hikandi. Baugur og Fons gerðu það bara nokkuð gott áður en þeir urðu aðaleigendur Glitnis en þaðan hrutu þó milljarðarnir sex og fleiri lán á þeim tíma þegar lítið var um lánsfé. Afraksturinn af viðskiptunum er milljarða kröfur bankanna þriggja í félög tvímenninganna sem aldrei fæst nema brotabrot upp í.

Sex milljarða lánið og hliðstæð lán í öllum bönkunum stangast ekki aðeins á við siðferðiskennd og heilbrigða skynsemi heldur líka á við allt sem heitir eðlilega viðskiptahætti. Það var nokkuð fyrirsjáanlegt sumarið 2008, þegar forráðamenn Glitnis féllust á að kaupa á krónu eignalaust félag með sex milljarða skuldir að þarna fengist aldrei króna til baka.

Það er áleitin spurning hvernig hægt var að fá þrjá banka til að lána jafn fáum með jafn glórulausum hætti og raunin varð í íslensku bönkunum. Á Ítalíu búa menn yfir mikilli reynslu af skipulagðri glæpastarfsemi – og ein niðurstaðan þar er að glæpir þrífist í afkimum sem ríkið nær ekki til. Það á eftir að dæma í máli skilanefndarinnar en miðað við þetta mál og önnur sem gætu skilað sér með tíð og tíma virðist svigrúmið í bönkunum fyrir utan lög og rétt hafa verið drjúgt. Vonandi að skýrsla rannsóknarnefndarinnar varpi einhverju ljósi á þessa sérstæðu viðskiptahætti.