Erfið staða íslenskra fjölmiðla rædd á Alþingi í morgun – Illugi vill skipa starfshóp til að fara yfir málið
Illugi Gunnarsson, mennta- og menningarmálaráðherra, lagði til á Alþingi í morgun að þingið skipi þverpólitískan starfshóp til að fara yfir rekstrarumhverfi fjölmiðla hér á landi.
Málið kom til umræðu í óundirbúnum fyrirspurnatíma á Alþingi í morgun. Helgi Hjörvar, þingmaður Samfylkingarinnar, var málshefjandi og sagði hann að það væri verulegt áhyggjuefni að rekstrarumhverfi fjölmiðla hér á landi hefði farið hríðversnandi. Niðurskurður og hallarekstur væri staðreyndin, bæði á litlum netmiðlum, einkareknum ljósvakamiðlum og á RÚV á undanförnum misserum.
Af því tilefni spurði Helgi Illuga hvort hann væri tilbúinn að beita sér fyrir því að breytingar verði gerðar á skattaumhverfi og stuðningsumhverfi við fjölmiðla til að snúa vörn í sókn.
Helgi benti á að tækniþróun og alþjóðleg samkeppni hafi breytt rekstrarumhverfi íslenskra fjölmiðla. Auglýsingamarkaðurinn væri að minnka í harðri samkeppni við stór alþjóðleg fyrirtæki á borð við Google og Facebook sem ekki borga skatta hér á landi. Á móti væru þungar skattaálögur á íslensku miðlana.
„…þar sem við glímum við verkefni eins og ofvaxið fjármálakerfi, Tortóluhneyksli og aðra slíka hluti.“
„Það er líka sífellt minnkandi vilji neytenda til þess að borga fyrir innihald um leið og við þurfum í raun og veru á því að halda meira en nokkru sinni fyrr, sem er gagnrýnin, öflug fjölmiðlun til að veita það aðhald sem þarf að veita með spillingu í sífellt flóknara samfélagi og þar sem við glímum við verkefni eins og ofvaxið fjármálakerfi, Tortóluhneyksli og aðra slíka hluti,“ sagði Helgi.
Hann benti enn fremur á að einkareknir fjölmiðlar hafi kallað eftir því að RÚV dragi sig af auglýsingamarkaði. Helgi er á þeirri skoðun að eina lausnin sem samstaða getur tekist um sé að skapa öllum fjölmiðlum; Ríkisútvarpinu, einkareknum ljósvakamiðlum, litlu netmiðlinum, grónum gömlu dagblöðum og öðrum fjölmiðlafyrirtækjum, betri rekstrarskilyrði þannig að allir fjölmiðlar búi við betri skilyrði eftir en áður. „Ég spyr hæstv. menntamálaráðherra hvort hann hafi látið þessa knýjandi erfiðu stöðu íslenskra fjölmiðla til sín taka og hvort við munum sjá bætt rekstrarskilyrði og aukinn stuðning við þá,“ sagði Helgi.
Illugi steig næstur í ræðustól Alþingis og sagði hann að umræða um þá stöðu sem uppi er á fjölmiðlamarkaði hafi farið fram í ráðuneytinu. Hann átti til að mynda fund með forystumönnum ljósvakamiðlanna í sumar þar sem þeir gerðu honum grein fyrir þeirri stöðu sem uppi væri. Hann tók undir að um væri að ræða flókna stöðu, meðal annars vegna þess hversu fyrirferðamikið Ríkisútvarpið er á auglýsingamarkaði. Ekki væri hægt að horfa framhjá því að á Norðurlöndunum væru ríkisreknir fjölmiðlar ekki á auglýsingamarkaði. Því væri ekki að undra að forystumenn fjölmiðlafyrirtækja hér á landi bentu á þá stöðu og spyrji hvernig ríkisvaldið hyggst beita sér og til hvaða ráða sé hægt að grípa til að jafna þá stöðu.
„Nú veit ég að gerðar hafa verið skoðanir á einmitt skattumhverfi fjölmiðlanna og liggja fyrir um það skýrslur. En ég er þeirrar skoðunar að eitt af því sem við þurfum að gera, og ætti að vera hægt að ná fram strax þverpólitískri samstöðu um, er að við notum núna næstu mánuðina til að greina nákvæmlega þessa stöðu, að þingið til dæmis, og ég bara varpa því kannski hér til hv. þingmanns, þeirri hugmynd, að þingið skipi starfshóp, þverpólitískan, sem hafi þriggja mánaða tíma til þess að skila einmitt greiningu akkúrat á þeim þáttum sem hv. þingmaður gerði að umtalsefni í ræðu sinni, þ.e. breytingum á auglýsingamarkaði, breytingum á tækni, sem gerir það að verkum að staðan er að þróast með þeim hætti sem hér er um að ræða,“ sagði Illugi sem bætti við að í ráðuneyti hans sé verið að skoða sérstaklega þætti sem lúta að starfsumhverfi ljósvakamiðlanna.
Helgi kvaðst fagna tillögu Illuga um þverpólitískt samstarf og sagðist hann treysta því að Illugi myndi láta verkin tala. Þá sagði hann að nauðsynlegt væri að bæta rekstrarskilyrði allra fjölmiðla á Íslandi, ekki bara einkarekinna ljósvakamiðla.
Illugi tók undir með Helga að ekki væri nóg að horfa bara á hluta fjölmiðlaflórunnar. Lagði hann að lokum til að flutt yrði þingsályktunartillaga um skipun starfshóps og verkefni hennar og hvatti hann til þess að hún yrði samþykkt.
