Ingi Freyr Vilhjálmsson staðhæfir í leiðara í DV að lítið sé við því að gera þótt erlendir vogunasjóðir eignist íslensku bankana. Þeir hafa keypt skuldabréf sín í bönkunum af kröfuhöfum á frjálsum markaði erlendis. Þannig sé staðan nú bein afleiðing af hinni ótæpilegu skuldsetningu frá því fyrir hrun.
Ingi skrifar:
„Nú liggur fyrir, samkvæmt mati Fjármálaeftirlitsins á eignarhaldi þessara skuldabréfa, að erlendir vogunarsjóðir eigi meira en 60 prósenta eignarhluta í Arion banka og Íslandsbanka vegna uppkaupa á skuldabréfum gömlu bankanna. Þessir vogunarsjóðir keyptu þessar kröfur fyrir lítið af erlendum lánafyrirtækjum sem í blindni höfðu lánað íslenskum fjármálafyrirtækjum allt of mikla peninga. Þessi erlendu fjármálafyrirtæki sem seldu vogunarsjóðunum kröfurnar á íslensku bankana sitja uppi með gríðarlegt tap af sínum lánveitingum. Vogunarsjóðirnir munu hins vegar að öllum líkindum græða vel á viðskiptunum með kröfurnar. Greiðslur út úr íslensku bönkunum til kröfuhafa bankanna eru því óbeint greiðslur til vogunarsjóðanna sem, eðli málsins samkvæmt, keyptu kröfur íslensku bankanna fyrir lítið til að græða vel á því – þannig hugsa atvinnukaupsýslu- og bankamenn.
Nú rembast einhverjir við að kenna íslenska ríkisvaldinu og íslenskum stofnunum um þessa þróun, þá staðreynd að vogunarsjóðir eru í eigendahópi Íslandsbanka og Arion banka. Þessi staðreynd hefur hins vegar ekkert með ríkisvaldið að gera. Íslenska ríkið, stjórnmálaflokkar og stofnanir geta ekki ráðið því hverjum erlend fjármálafyrirtæki ákveða að selja kröfur sínar á íslensku bankana sem þeir töpuðu miklum fjármunum á. Það eru erlendu bankarnir sem ákveða þetta út frá lögmálum hins frjálsa og alþjóðlega markaðar. Íslenskar stofnanir hafa ekki lögsögu yfir þessum markaði. Í þessum skilningi eru Íslendingar komnir undir erlent vald af því það eru útlendir kröfuhafar bankanna sem ákveða, út frá sínum eigin hagsmunum, hverjir það eru sem eiga skuldabréfin á gömlu bankana sem mun verða breytt í hlutafé í nýju bönkunum þegar þar að kemur. Íslenskir stjórnmála- og embættismenn ráða engu um þetta, ekki VG, ekki Samfylking, ekki Sjálfstæðisflokkurinn, ekki Framsókn eða neinn annar.
Vilji menn finna einhverja sökudólga til að kenna um þessa þróun þá væri miklu nærri lagi að úthrópa þá einstaklinga sem stýrðu því að íslensku bankarnir skuldsettu sig úr hófi fram hjá erlendum fjármálafyrirtækjum á árunum fyrir hrun. Þetta eru skuldirnar sem gera það að verkum að erlendir kröfuhafar bankanna falbjóða þessar kröfur til erlendra vogunarsjóða sem vonast eftir margföldum stundarhagnaði af fjárfestingunni í íslensku bönkunum. Sú staðreynd að Ísland er aftur orðið að vogunarsjóði, þó í öðrum skilningi en árið 2007, er tilkomin af nákvæmlega sömu ástæðu og Ísland varð að vogunarsjóði fyrir hrun. Ábyrgðin liggur á sama stað. Flest stærstu vandamál Íslands í dag eru fortíðarvandamál.“
Það má velta fyrir sér í framhaldi af þessu hvað annað hefði verið hægt að gera. Lánveitendur bankanna hafa tapað geysilegum fjárhæðum – en eftir einhverju er samt að slægjast fyrir þá eða vogunarsjóðina sem hafa keypt skuldirnar. Það hefði verið hægt að þjóðnýta allt klabbið – en líklega hefði það verið mjög kostnaðarsamt fyrir íslenska ríkið. Svo hefði náttúrlega verið hægt að reyna að bjarga bönkunum frá falli á sínum tíma með því að dæla í þá peninga – sú leið var þó tæplega fær.
