fbpx
Mánudagur 29.desember 2025
Fréttir

María vill að fleiri verði eins og amma hennar – „Þegar ég var unglingur fannst mér þetta alveg óþolandi“

Ritstjórn DV
Mánudaginn 20. október 2025 10:30

María Rut Kristinsdóttir. Mynd/Viðreisn

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

María Rut Kristinsdóttir, þingmaður Viðreisnar, segist eiga ömmu sinni á Flateyri margt að þakka. María skrifar skemmtilega grein í Morgunblaðið í dag en tilefnð er pistill sem tónlistarmaðurinn Bubbi Morthens skrifaði á sama vettvangi fyrir helgi.

Í pistlinum gagnrýndi Bubbi íslensk stjórnvöld harðlega – einkum þingmenn síðustu ára og áratuga – fyrir að hafa vanrækt íslenskuna. Varaði hann við að íslenskan sé á leið í glötun nema gripið verði tafarlaust til aðgerða.

„Ég las hvatningarorð Bubba Morthens hér í blaðinu um helgina. Ég meðtók skilaboðin og tók þau til mín. Ákall Bubba er til okkar allra. Að standa vörð um tungumálið okkar og gæta þess að það fjari ekki út,“ segir María í byrjun greinar sinnar.

Sjá einnig: Bubbi harðorður í garð ráðamanna:„Kannski er ég dramatískur en guð minn góður, þetta er satt“

Hún segist eiga ömmu sinni á Flateyri margt að þakka.

„Hún hefur verið mér stoð og stytta en hún hefur einnig verið óþreytandi í því að skamma mig og leiðrétta þegar ég hef dirfst að nota tökuorð í stað íslenskra í daglegu tali. Þegar ég var unglingur fannst mér þetta alveg óþolandi. Fannst amma heldur ráðrík og eiginlega bara svolítið hallærisleg,“ segir María sem segist hafa velt fyrir sér hvers vegna hún mátti ekki bara nota þessi orð.

„Það er ekki eins og ég væri óskiljanleg? Þegar ég fór svo að fara í fjölmiðlaviðtöl upp úr tvítugu fékk ég iðulega símtöl frá ömmu með hreinskilinni endurgjöf. Ekki endilega á inntak viðtalsins heldur á málfar mitt. Hún benti mér á það ef ég slysaðist til að sletta og gagnrýndi notkun á vitlausum hugtökum sem ég notaði máli mínu til stuðnings.“

María segir að dropinn holi steininn og endurgjöf ömmu hennar hafi gert það að verkum að hún varð kappsöm að sanna að hún gæti komist í gegnum heilt viðtal án tökuorða og slangurs.

„Enda mikil keppniskona. Amma var (og er) óþreytandi að miðla fróðleik, fara með vísur, gátur og ættjarðarlög, segja þjóðsögur og kveðast á. Rekja ættir okkar og hvetja til bóklesturs,“ segir María sem tekur undir áhyggjuraddir um að íslenskan eigi í vök að verjast.

Það sé ekki vegna þess að hún sé að deyja út heldur vegna þess að hún er að dofna og breytast.

„Málumhverfi barnanna okkar er ólíkt því sem það var fyrir fáeinum árum. Það er varhugaverð þróun. Því tungumálið okkar lifir ekki aðeins með því að eiga sterkar heimildir um það. Það lifir á okkar tungu. Þess vegna skiptir máli að stjórnvöld fjárfesti í íslensku barnaefni, íslenskum barnabókum og í gervigreind sem talar íslensku. Að foreldrar séu meðvitaðir um það efni sem börnin neyta og hugi að málumhverfi þeirra.“

María segir að lokum að oft sé talað um mikilvægi þess að vernda íslenskuna með lagasetningu. Sjálf telur hún að langmesta verndin sé einföld.

„Með því að setja sem mesta athygli á lestur barna, lestur ungmenna og lestur okkar allra. Með lestri opnast heimur orðanna. Ábyrgðin byrjar og endar heima hjá okkur. Það er undir okkur komið að íslenskan verði lifandi mál framtíðar, ekki minnisvarði fortíðar. Leiðréttum og æfum okkur. Lesum og njótum. En fyrst og fremst: Verum meira eins og amma.“

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

Fréttir
Fyrir 3 dögum

Úrskurðir ársins I: Varasamur læknir, ólögleg aflífun og „gallaður“ hundur

Úrskurðir ársins I: Varasamur læknir, ólögleg aflífun og „gallaður“ hundur
Fréttir
Fyrir 4 dögum

Rukkaður fyrir misheppnaða viðgerð á bíl

Rukkaður fyrir misheppnaða viðgerð á bíl
Fréttir
Fyrir 4 dögum

Sakamál ársins I: Sjúkratryggingasvindlarinn, meintur banamaður Geirfinns nafngreindur og það sem þú vissir ekki um Gufunesmálið

Sakamál ársins I: Sjúkratryggingasvindlarinn, meintur banamaður Geirfinns nafngreindur og það sem þú vissir ekki um Gufunesmálið
Fréttir
Fyrir 5 dögum

Sambýlisfólk í góðri trú handtekið við komuna heim frá Alicante vegna mistaka Lyfjastofnunar

Sambýlisfólk í góðri trú handtekið við komuna heim frá Alicante vegna mistaka Lyfjastofnunar
Fréttir
Fyrir 5 dögum

Hin íslenska Katina er dáin 50 ára að aldri – Þekkt fyrir að ulla á áhorfendur

Hin íslenska Katina er dáin 50 ára að aldri – Þekkt fyrir að ulla á áhorfendur
Fréttir
Fyrir 5 dögum

Guðný Halla ný í framkvæmdastjórn Nova

Guðný Halla ný í framkvæmdastjórn Nova
Fréttir
Fyrir 5 dögum

Stálu næstum öllu efninu af Spotify og ætla að gefa það frítt – Gervigreindin mun fitna

Stálu næstum öllu efninu af Spotify og ætla að gefa það frítt – Gervigreindin mun fitna
Fréttir
Fyrir 5 dögum

Guðrúnu líst ekki á blikuna: „Íslensk mannanafnahefð hefur látið mikið á sjá“

Guðrúnu líst ekki á blikuna: „Íslensk mannanafnahefð hefur látið mikið á sjá“