Það er ótrúlegt að Nick Payne, hafi aðeins verið á 28. aldursári þegar leikrit hans, Í samhengi við stjörnurnar, eða Constellations, var fyrst frumsýnt. Verkið fékk glimrandi dóma og Nick Payne hlaut Evening Standard-leiklistarverðlaunin fyrir handritið. Þessi virtu verðlaun hafa verið veitt í rúm 60 ár en aldrei í sögu þeirra hefur jafn ungt leikskáld hlotið þau. Ári síðar hlaut jafnaldri hans, Lucy Kirkwood, verðlaunin, en þau voru þá bæði orðin árinu eldri, svo metið var aldrei í hættu. Það er ljóst að fram er að stíga sterk kynslóð ungra leikskálda víða um heim og það er bæði skemmtilegt og brýnt fyrir leikhúsáhorfendur hér á landi að fá að kynnast verkum þeirra í íslenskri þýðingu. Gjarnan mætti fjölga slíkum uppsetningum á næstu leikárum.

Í leikritinu kynnumst við þeim Maríu og Ragnari. Hann er með býflugnabú uppi á þaki heima hjá sér og selur hunang í sérvöruverslunum en hún starfar í háskóla við flóknar rannsóknir á eðlisfræðisviði. Þau virðast ekki eiga margt sameiginlegt og líkurnar á áframhaldandi samskiptum eða mögulegu sambandi virðast litlar. En þarna spilar aldur höfundar inn í verkið. Á yngri árum spáir maður einmitt gjarnan í hversu ótrúlega margt þurfi að ganga upp til þess eins að maður hafi orðið til. Makaval og barneignir hvers einasta forfeðra okkar þurftu allar að ganga upp með nákvæmlega þeim hætti sem þær gerðu. Jafnvel framhjáhald í fornöld getur hafa skipt sköpum fyrir möguleika okkar til lífs. Maður spáir í það hversu ólíklegt þetta líf allt er og hvernig allar gjörðir hanga saman með óendanlegum áhrifum fram í tímann. Þá hættir ungu fólki frekar til þess að meta tímann sem hlutfall af raunaldri og gera of mikið úr honum, í stað þess að mæla hann út frá væntanlegum heildarlífaldri sem vissulega verður auðveldara með árunum. Á þessu sviði, hinna óteljandi möguleika og þýðingarmiklu tímasetninga, leikur höfundur verksins sér.

María og Reynir fá tækifæri til að endurtaka samskipti sín nokkrum sinnum á hverjum tímapunkti verksins. Þau eru sjálfum sér samkvæm og samskiptin breytast ef til vill ekki alltaf mikið, en þó nóg til þess að maður sér hvernig ólík staða myndast, nýir möguleikar skapast, stundum góðir, stundum vondir.

Framúrskarandi tæknivinna er það sem fyrst kemur upp í hugann þegar maður hugsar um leik og leikstjórn verksins. Það er ekki auðvelt að læra texta og sviðshreyfingar sem endurteknar eru nokkrum sinnum, en alltaf í örlítið breyttri mynd. Og það krefst mikillar útsjónarsemi af bæði leikurum og leikstjóra að halda breytilegum blæbrigðum svo fínstilltum sem raun bar vitni, án þess að áhorfendur þreytist á endurtekningunum. En þetta tókst þeim Árna Kristjánssyni leikstjóra og leikurunum Hilmi Jenssyni og Birgittu Birgisdóttur einstaklega vel upp með. Það var hárrétt ákvörðun hjá leikstjóranum að færa áhorfendur nær leikurunum með því að raða þeim í kringum sviðið og stytta áhorfendasalinn. Þótt einstaka sinnum hafi ég saknað þess að sjá ekki framan í leikara sem þá stundina sneru sér að áhorfendum á móti mér, þá bætti nándin það upp að mestu. Áhorfendur hefðu farið á mis við svo miklu meira, sitjandi á aftari bekkjum leikhússins. Það sem helst er út á sýninguna að setja er skortur eða jafnvel áhugaleysi á fleiri skoplegum lausnum. Þannig hefði mátt dýpka angistina sem er undirliggjandi í verkinu.

Sviðsmyndin var einföld og falleg. Strengjafræðin er teiknuð upp á mitt sviðið í formi steina sem hanga saman úr loftinu í glærum þráðum og minna líka á örlagavef. Strengir mynduðu líka sléttan flöt á tveimur oddhvössum þríhyrningum sem settir höfðu verið saman á langhliðinni. Þessi stóri og skrítni hlutur nýttist með ýmsum óvæntum hætti í gegnum sýninguna. Búningur Maríu var svolítið tilgerðarlegur, kannski ekki síst vegna þess að hann var of afgerandi til þess að virka á mismunandi tímaskeiðum verksins. Bæði lýsing og tónlist voru samviskusamlega unnin til þess að þjóna verkinu frekar en að leiða það áfram og féllu því vel inn í heildarmyndina.

Í stuttu máli er hér um að ræða verk sem er vel þess virði að kíkja á. Gott handrit, sannfærandi leikur og framúrskarandi leiktækni skapa sögusvið sem fær mann til að leiða hugann að því hversu allar okkar athafnir, jafnvel fínlegustu blæbrigði radda okkar, geta haft afgerandi áhrif á viðbrögð annarra og mótað framvindu sem okkur órar ekki fyrir.