fbpx
Mánudagur 30.júní 2025
Fréttir

Þennan lærdóm geta Rússar dregið af stríðinu í Íran

Ritstjórn DV
Mánudaginn 30. júní 2025 03:15

Vladimir Pútín og félagar ræða áhrif Íranstríðsins á Rússland. Mynd: EPA

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Hið skammvinna stríð Ísraels og Íran, síðan með þátttöku Bandaríkjanna, var áfall fyrir einræðisstjórnina í Moskvu en hún hefur lengi stutt klerkastjórnina í Íran. Þessa dagana er mikið rætt í Kreml, hvaða lærdóm megi draga af stríðinu.

Á nokkrum dögum náðu Ísraelsmenn og Bandaríkjamenn að niðurlægja klerkastjórnina sem hefur stýrt Íran harðri hendi síðan 1979 og hefur verið mikilvægur bandamaður Kremlverja síðustu árin.

En Kremlverjar héldu sig til hlés varðandi stríðið en það þýðir ekki að það sé ekki rætt fram og til baka meðal rússneskra stjórnmálamanna og sérfræðinga.

Jótlandspósturinn fjallaði nýlega um málið og benti á fjögur atriði sem eru mikilvæg út frá rússneskum sjónarhóli.

Fæling er kóngurinn – Klerkastjórnin í Íran, sem ræður ekki yfir kjarnorkuvopnum, varð fyrir árás tveggja kjarnorkuvelda. Þetta er svipað og lýðræðisríkið Úkraína, sem lét kjarnorkuvopn sín af hendi á tíunda áratugnum, sem varð fyrir árás Rússa.

Margt er auðvitað ólíkt með þessum tveimur stríðum en eitt eiga þau sameiginlegt – án áhrifaríkrar fælingar í formi kjarnorkuvopna er aukin hætta á að árás sé gerð á ríki.

Rússar, sem eiga flest kjarnorkuvopn allra ríkja, þurfa ekki að óttast þetta en talsmenn þess að Rússar eignist enn fleiri kjarnorkuvopn og nútímavæði kjarnorkuvopn sinn og her, hafa fengið sterk spil í hendurnar með þessu.

Það vekur einnig umhugsun í Moskvu að Kínverjar studdu ekki við bakið á Íran í stríðinu. Ef Rússland lendir í átökum við Vesturlönd, þá er ekki víst hvernig Kínverjar munu bregðast við er hugsunin sem leitar á marga Kremlverja þessa dagana.

Fylgstu með nágrönnunum – Háleit markmið á alþjóðavettvangi koma og fara, en það er í nágrenni Rússlands sem örlög einræðisstjórnar Pútíns munu ráðast.

Á nokkrum dögum breyttist, það sem Kremlverjar töldu góðan félagsskap vaxandi stórveldis í vafasama fjárfestingu í fótafúinni og ótraustri klerkastjórn.

Veikburða Íran þýðir að keppinautar Rússlands, ekki síst Tyrkland, fá meira svigrúm á suðurvæng Kákasus og Mið-Asíu. Þetta eru ekki góðar fréttir fyrir Kreml sem hefur úr litlu að moða á þessum svæðum.

Það fór heldur ekki fram hjá Kremlverjum að Aleksandr Lukasjenko, einræðisherra í Hvíta-Rússlandi, nýtti sér stríðið til að daðra við Bandaríkin, meðal annars með að láta pólitíska fanga lausa. Engin hefur betri tilfinningu fyrir veikleikum Rússa en Lukasjenko sem hefur áratugum saman dansað línudans á milli Moskvu og Vesturlanda og er kannski að reyna að færa sig aðeins nær Washington og Brussel þessa dagana.

Lobbýismanum í Miðausturlöndum er lokið – Á tímum Sovétríkjanna voru Sovétríkin stórveldi í Miðausturlöndum og hluta Afríku. Margir af valdamestu mönnunum í utanríkisþjónustunni, hernum og leyniþjónustunni, þar á meðal margir nánir samstarfsmenn Pútíns, slitu barnsskónum þar.

Hugmyndin um að vera með viðvarandi fótfestu í Miðausturlöndum, meðal annars með herstöðvum, samvinnu á sviði orkumála og vopnasölu til ýmissa einræðisstjórna, hefur gegnt mikilvægu hlutverki á valdatíma Pútíns. En eftir áfallið með Íran, sem kom aðeins nokkrum mánuðum eftir hrakfarirnar í Sýrlandi, hafa áhrif Rússa snarminnkað og talsmenn þess að áfram verði reynt að viðhalda og auka áhrifin eru nú í mikilli vörn.

Orkvopnið er ekki eins öflugt og áður – Eins og við mátti búast rauk olíuverðið upp þegar stríðið í Íran hófst. En það snarlækkaði um leið og stríðinu lauk og er nú lægra en það var 2014 í kjölfar hernáms Krímskagans og 2022 í kjölfar innrásar Rússa í Úkraínu.

Orkumarkaðir heimsins eru nú fjölbreyttari en áður og mikilvægi Rússlands á þeim er miklu minna en áður. Þetta hefur veikt orkuvopnið, sem Rússar nýttu áður fyrr með góðum árangri gegn nágrannaríkjum sínum og Evrópu.

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

Fréttir
Í gær

Kona sem frelsissvipti dreng eftir bjölluat einnig sökuð um ofbeldi á leikskóla – „Þá slær hún hann af krafti í andlitið“

Kona sem frelsissvipti dreng eftir bjölluat einnig sökuð um ofbeldi á leikskóla – „Þá slær hún hann af krafti í andlitið“
Fréttir
Í gær

Kjartan Páll lenti í fangelsi í Egyptalandi – „Heyrðu, hvað gerist ef ég játa?“

Kjartan Páll lenti í fangelsi í Egyptalandi – „Heyrðu, hvað gerist ef ég játa?“
Fréttir
Fyrir 3 dögum

Vegagerðin vill hjartalaga umferðarljósin hennar Margrétar burt – „Ég eiginlega veit ekki hvað ég á að segja“

Vegagerðin vill hjartalaga umferðarljósin hennar Margrétar burt – „Ég eiginlega veit ekki hvað ég á að segja“
Fréttir
Fyrir 3 dögum

Hefur staðan breyst eftir leiðtogafund NATO og hvað þarf Ísland að borga mikið?

Hefur staðan breyst eftir leiðtogafund NATO og hvað þarf Ísland að borga mikið?