Tölvunarfræðingurinn Elísabet Guðrúnar Jónsdóttir kallar eftir því í aðsendri grein á Vís, sem ber yfirskriftina „Er virkilega hvergi pláss fyrir einhverfan forritara?“, að kollegi hennar og vinur fái tækifæri á vinnumarkaði. Sá glímir við langtímaatvinnuleysi og telur Elísabet að það sé vegna þess að hann er greindur einhverfur sem hamli honum að komast í gegnum nálarauga atvinnuviðtala enda fái kostir hans ekki notið sín í slíkum aðstæðum. Að mati Elísabetar sé það einfaldlega tap fyrir samfélagið allt ef hann og annað fólk í hans stöðu sé útilokað frá vinnumarkaði og þátttöku í að skapa samfélaginu verðmæti.
„Ég á vin sem er einhverfur. Hann er líka klár, margfróður, þrautseigur, skemmtilegur, fyndinn og býr yfir aðdáunarverðu jafnaðargeði. Hann er frábær manneskja og ég er heppin að hafa hann í lífi mínu. Hann er líka menntaður tölvunarfræðingur og auk þess, sem er ástæða þess að ég skrifa þetta, er hann að glíma við langtímaatvinnuleysi.
Áður en vinur minn kláraði námið sagði hann einu sinni að eina vonin hans í lífinu væri að útskrifast sem tölvunarfræðingur. Það hljómar niðurdrepandi en ég skil alveg hvað hann meinar. Staða einhverfra á vinnumarkaði er erfið. Stór hluti starfa geta verið fjandsamleg einhverfu fólki, full af flóknum mannlegum samskiptum, óyrtum kröfum og í alls konar umhverfi sem getur leikið skynfærin grátt. Jafnvel í auglýsingum fyrir störf sem hafa ekkert með mannleg samskipti að gera er gerð krafa um framúrskarandi samskiptahæfni. Samkvæmt erlendri tölfræði er mjög hátt hlutfall einhverfra án atvinnu,“ skrifar Elísabet.
Segir hún að almennt sé talið að forritun sé starf sem henti einhverfum vel enda reyni það á marga hæfileika sem einhverft fólk er oft framúrskarandi í. En til þess að sýna fram á þessa styrkleika þarf vinur hennar tækifæri.
„Vinur minn er fullkomlega eðlilegur ungur maður sem þráir ekkert heitar en að vinna fyrir sér og lifa sínu lífi eins og annað fólk. Hann er heilsuhraustur og hefur þrek og vilja til þess að vinna. Þrátt fyrir þetta gengur honum ekki að finna sér vinnu við hæfi. Það sem stendur í vegi fyrir honum er kannski helst það að hann er lítið gefinn fyrir yfirborðskennt spjall (e. small talk), forðast augnsamband og sýnir minni svipbrigði en flest fólk myndi gera í sömu aðstæðum. Hann virkar ekki endilega „hress“ á yfirborðinu. Hann tjáir sig á beinskeyttan hátt, segir það sem hann meinar og les ekki mikið á milli línanna, eitthvað sem ég tel alls ekki vera ókost, þvert á móti mætti samfélagið allt taka þennan eiginleika sér til fyrirmyndar. Ekkert af þessu hefur áhrif á hæfni hans til að starfa sem forritari, þetta gerir það hins vegar að verkum að hann á erfiðara með hefðbundin atvinnuviðtöl. Sumt fólk getur mistúlkað svipbrigðaleysið sem áhugaleysi eða skort á augnsambandi sem dónaskap, og ég hvet fólk sem lítur þannig á hlutina til þess að kynna sér einhverfu og tileinka sér meira umburðarlyndi í sínum samskiptum,“ skrifar Elísabet.
Hún segir það ömurlega upplifun að horfa upp á það að ungur maður, sem lagði á sig krefjandi háskólanám til þess að afla sér verðmætrar þekkingar, fái ekki tækifæri til þess að fá atvinnu við fagið.
„Það er ekki bara ömurlegt fyrir hann sjálfan heldur er það tap fyrir allt samfélagið að hann, og annað fólk í hans stöðu, geti ekki fengið að láta ljós sitt skína og sé útilokað frá þátttöku í því að skapa samfélaginu öllu verðmæti. Ég biðla til ykkar að ráða vin minn í vinnu. Hvaða vinnustaður sem er væri heppinn að fá hann til vinnu. Ég hef áhyggjur af heilsu hans og velferð, og ég hef miklar efasemdir um heilbrigði menningarinnar á vinnumarkaði sem hafnar algjörlega starfskröftum hrausts ungs manns í blóma lífsins af því hann er ekki nógu góður í að spjalla sig í gegnum atvinnuviðtal,“ skrifar vinkonan hugulsama.
Hvetur hún alla þá sem geti hugsað sér að ráða vin sinn í vinnu hafi samband við hana og bendir á Ja.is til að heyra í sér.
Hér má lesa grein Elísabetar í heild sinni.
