Guðmundur Oddsson, skólastjóri til margra ára, segir foreldrum grunnskólabarna hér á landi til syndanna. Hann segir að afskipti þeirra af skólastarfinu séu orðin svo mikil að engu tali tekur og segir engu líkara en að margir foreldrar telji sig hafa meira vit á skólastarfinu en kennararnir.
Guðmundur skrifar pistil í Morgunblaðið í dag en tilefnið eru niðurstöður Písakönnunarinnar sem komu fyrir skemmstu. Niðurstöðurnar voru á þá leið að lesskilningi hér á landi heldur áfram að hraka og þá vakti slakur árangur í náttúrufræði athygli.
Guðmundur segir að í hvert sinn sem niðurstaða kemur úr Písakönnununum fari þjóðfélagið gjörsamlega á hliðina af vandlætinu vegna lélegrar frammistöðu nemenda.
„Menn keppast við að leita skýringa á þessum ósköpum og jafnvel hinir ýmsu menn velta því fyrir sér hvort Íslendingar séu heimskari en flestir aðrir. Kannski er það svo, en kunna ekki að vera einhverjar aðrar skýringar á þessu? Mig langar að kasta fram nokkrum atriðum sem gætu verið meiri orsakavaldar í þessu máli en heimska,“ segir Guðmundur sem var skólastjóri Þinghólsskóla í Kópavogi frá 1984 til 2001 og skólastjóri Kársnesskóla frá 2001 til 2004.
Hann segir að það umhverfi sem skólunum er búið í dag sé allt öðruvísi en það var fyrir fáum árum.
„Stöðugt er verið að setja skólunum þrengri skorður við að halda uppi aga og reglum, sem að mínu mati er alger forsenda fyrir góðu skólastarfi. Það er engu líkara en löggjafinn líti á það sem algjört forgangsatriði að nemendum sé allt leyfilegt og alls ekki megi hafa neinar grundvallarreglur sem öllum sé skylt að virða. Þá eru afskipti foreldra af skólastarfinu orðin svo mikil að engu tali tekur. Það er engu líkara en margir foreldrar telji sig hafa meira vit á skólastarfinu en kennararnir. Fyrir mér er það álíka líklegt og að farþegar í flugvél færu fram í flugstjórnarklefa til að segja flugstjóranum hvernig hann ætti að fljúga vélinni. “
Hann sendir foreldrum skýr skilaboð og bendir á að ábyrgð foreldra sé mikil. Þeir verði að gefa sér tíma til að ala upp börnin sín og kenna þeim almenna mannasiði.
„Mér finnst sem börnin séu alltof oft afgangsstærðir á heimilunum. Vinnan og lífsgæðakapphlaupið eru sett ofar öllu öðru. Skólarnir spilla ekki börnunum og það er með öllu óþolandi að kenna þeim um ef nemendur villast af réttri leið. Þar verða foreldrar að líta sér nær og gefa sér meiri tíma við uppeldið. Það er nefnilega alltof auðvelt að kenna stöðugt einhverjum öðrum um ef illa fer. Mín ráðlegging til foreldra er því mjög einföld: Sjáið um að krökkunum líði vel og látið þau finna að ykkur þyki vænt um þau og hættið að hlaupa upp til handa og fóta þó eitthvað komi upp á í skólanum. Það er bara eðlilegt og hefur gerst í áranna rás.“
Guðmundur skrifar svo að Písakannanirnar og niðurstöður þeirra sem virðast verða verri og verri eftir því sem þær verða fleiri.
„Hvað veldur? Ég held að hvorki skólinn né nemendurnir hafi nokkurn einasta áhuga á þeim og séu því ekki með neinar áhyggjur af útkomu þeirra. Skólinn leggur litla áherslu á að undirbúa nemendur sérstaklega vegna þeirra, enda koma þær bara þegar þær koma. Nemendur gera sér fulla grein fyrir því að niðurstaðan úr könnunum hefur engin áhrif á frekara nám þeirra. Þeir sýna því þessum könnunum enga virðingu og er slétt sama um útkomuna. Jafnvel láta sumir sér nægja að skrifa lítið meira en nafnið sitt á blaðið. Í sumum skólum er stór hluti nemenda af erlendum uppruna og lítið talandi eða skrifandi á íslensku. Er líklegt að þeir nái miklum árangri í svona könnunum? Í skólum án aðgreiningar eru allir látnir taka þessar kannanir, sama hvar þeir eru staddir. Er það svo í öðrum löndum? Mér er það mjög til efs. Þjóðir sem leggja mikið upp úr því að standa sig vel í öllum samanburði við aðrar þjóðir beita ýmsum ráðum til að sýna góða útkomu. Þá komum við að þeirri grundvallarspurningu: Fyrir hverja er verið að gera þessar kannanir ef forsendur eru mismunandi eftir löndum?“
