Bráðum koma blessuð jólin og börnin flest án efa farið að hlakka til. Flestir fá þá eitthvað fallegt, en líklega eitthvað annað en kerti og spil. Á árum áður þóttu kerti og spil þó hin besta gjöf, en jólin hafa tekið miklum breytingum síðustu áratugi, en hversu miklar breytingar erum við að tala um? DV leitaði á náðir fjögurra unglamba á tíræðisaldri sem rifjuðu upp bernskujól sín með blaðamanni. Bar þar margt á góma sem kom blaðamanni töluvert á óvart, og gæti sömuleiðis valdið furðu einhverra lesenda, en hreyft við gömlum ljúfum minningum hjá öðrum.
Fjórmenningarnir eru Bragi Sigurðsson (92), Matthía Margrét Jónsdóttir (90), Ingibjörg Guðmundsdóttir Hansen (90) og Valdís Daníelsdóttir (95). Þau eiga ólíkan bakgrunn; Matthía og Valdís ólust upp í sveit, Ingibjörg í bæ og Bragi í borg.
Þetta er brot úr umfjöllun í helgarblaði DV
Hvernig voru jólin þegar þið voruð börn?
Matthía og bernskan í sveitinni
Matthía grípur fyrst orðið. „Fyrstu jólin sem ég man eftir voru falleg og mikil jól. Við höfðum mikið fyrir því, við systkinin, að smíða jólatréð.“ Þá hváir blaðamaður og spyr hvernig jólatré það sé eiginlega sem þarf að smíða. Ekki stóð á svörunum. Jólatré úr greni voru þá ekki komin inn á hvert heimili. Þess í stað var jólatré smíðað úr spýtum, með örmum sem kerti voru fest á. Eftir atvikum voru slík tré skreytt með lyngi eða könglum, en svo var ekki á heimili Matthíu. „Nei, við vorum ekki með svoleiðis. Það var bara tréð með litlum kertum á endanum.
Aðfangadagur var lengi að líða.“ segir Matthía og brosir. „Hann var lengi að líða því við hlökkuðum svo til að fá að kveikja á kertunum á jólatrénu á aðfangadagskvöld, eftir kaffið. Við borðuðum klukkan tvö, kalt hangikjöt. Síðan klukkan sex vorum við komin í jólafötin og settumst öll inn til að syngja sálmana. Pabbi fór með húslestur og svo voru sungnir sálmar. Það var ekkert útvarp. Það var ekki komið til okkar þá.“
Hún kveðst sakna þess heilaga blæs sem einkenndi jólin er hún var barn. Þá var snæddur hátíðarmatur, kalt hangikjöt, klukkan tvö því eftir mat þurfti að sinna búi og fé og síðan baða og klæða fjölskyldumeðlimi fyrir jólahátíðina klukkan sex á aðfangadegi. Með hátíðarkaffinu á aðfangadagskvöld voru svo snæddar smákökur og tertur. „Pabbi var voðalega góður söngvari. Við sungum alla helstu sálmana. Síðar þegar útvarpið var komið, þá hlustuðum við á hátíðarmessu í útvarpinu. Það var æðislegt.“
Lítið var um jólagjafir, þá helst kerti eða eitthvað þarfaþing svo sem prjónaklukku (undirkjól) eða nýjan kjól.
Eftirminnilegar gjafir
Matthía: „Eftirminnilegasta jólagjöf sem ég virti ógurlega mikið og var mér hálfheilög. Það var stórt kerti með mynd af frelsaranum. Fóstra mín gaf mér þetta og mikið fannst mér það fallegt. Ég verndaði það eins og dýrgrip. Ég hef verið svona sjö ára. Síðan seinna tók bróðir minn kertið og kveikti á því. Ég grét því ég fann svo til, þetta var mynd af frelsaranum á stóru kerti og hann kveikti á því. Bróðir minn benti mér á að hann hafði nú ekki brennt sjálfan frelsarann, en ég sagði bara „Láttu þetta vera“.
