Verkamannabústaðirnir gömlu við Hringbraut hafa verið friðaðir af menntamálaráðherra samkvæmt tilmælum húsfriðunarnefndar. Það er í raun sjálfsagt mál.

Ég er alinn upp þarna í grendinni og hefur alltaf þótt mjög vænt um þessi hús. Saga þeirra er mjög merkileg.

Þau voru reist samkvæmt hugsjónum sósíaldemókrata í kreppunni. Húsakostur alþýðu var þá ekki merkilegur. Fólk hírðist margt saman í kjöllurum – það var svo langt í frá að það teldust mannréttindi að hafa almennilegt húsnæði. Það voru fátækrahverfi í Reykjavík – hið versta var í Pólunum, þar sem nú er Valsvöllurinn, eins og Siguður A. Magnússon hefur lýst.

En í verkamannabústöðunum var rennandi vatn, hiti, baðkör og vatnssalerni. Þetta var hreinn lúxus, þótt núorðið þyki íbúðirnar ekki yfirmáta stórar.

Húsin voru líka hugsuð eins og heilt samfélag. Bak við þau eru garðar til að rækta, svæði fyrir börn til að leika sér – það er róluvöllur og svo var alls kyns þjónusta. Íbúarnir áttu að geta unað sér í hverfinu.

Á horninu á Hofsvallagötu var brauðbúð, þar við hliðina kjöt- og nýlenduvöruverslun og einu bili neðar var fiskbúð. Önnur búð var á horninu á Bræðraborgarstíg, ég man ekki betur en að þar hafi líka verið mjólkurbúð. Og svo var þarna mjög fjölsótt útibú frá Borgarbókasafninu.

Bak við þessi hús búa fallegar hugsjónir um gott líf fyrir alþýðufólk. Þau skipa merkilegan sess i sögu borgarinnar, byggingarsögulega eru þau líka merk því þarna komu að tveir helstu arkitektar Íslands, Guðjón Samúelsson og Gunnlaugur Halldórsson.

Verkamannabústaðirnir og róluvöllurinn sirka 1945. Ófáar kynslóðir barna hafa leikið sér þarna. Myndin er eftir Sigurhans Vigni og er úr Ljósmyndasafni Reykjavíkur. Ekki er enn búið að reisa styttuna af Héðni Valdimarssyni sem þarna stendur.