Maður verður stundum þunglyndur yfir því hvað fólk umgengst gildi lýðræðisins af mikilli lítilsvirðingu. Það hefur verið sagt að þegar fólk lifir við velmegun í langan tíma fari það að óska eftir ófriði – bara út úr tómum leiða.

Hér á Vesturlöndum búum við í hinu opna samfélagi sem Popper skrifaði um. Það er alls ekki sjálfgefið. 1941 voru einungis eftir þrjú lýðræðisríki í Evrópu. Annars staðar ríkti einræði. Það var háð heimsstyrjöld til að losna undan okinu.

Þetta eru ekki fullkomin samfélög, en þau eru betri en önnur sem hafa þekkst á jörðinni. Churchill sagði að lýðræðið væri versta stjórnskipun sem væri til – fyrir utan allar hinar sem hefðu verið reyndar. Vandi okkar tíma er sá helstur að fjármálafyrirtæki og auðhringar hafa of mikil áhrif. Víða ríkir of mikill ójöfnuður. Og ástand umhverfismála er ekki gott. En þetta eru mál sem er líklegra að sé hægt að leysa innan lýðræðiskerfisins, en með allsherjar upplausn.

Ég verð oft undrandi á því hversu margir virðast telja lausnina á vandamálum heimsins felast í hruni sem loks muni leiða til þess að reist verði ný og betri samfélög. Sporin hræða. Það varð hrun 1929 – í kjölfarið fylgdi langvarandi ófriður út um allan heim.

Tilræðismaðurinn í Osló vill fá að skýra mál sitt. Hann telur semsagt að það sé vit í því sem hann gerði – hann sé fulltrúi einhver málstaðar. Skoðanir eins og hann hefur má sjá víða á bloggsíðum – en sem betur fer nota fæstir vopn til að vinna þeim fylgis.

Það er náttúrlega ákveðin hætta á að eftirhermur láti til skarar skríða.

Á  móti þessu teflum við gildum lýðræðisis: Frelsi, jafnrétti, mannréttindum, umburðarlyndi, skýlausri virðingu fyrir mannslífum. Á svona stundum erum við minnt á gildi þessa.