Lesandi síðunnar sendi þessar línur í tengslum við umræður um fiskveiðistjórnun:
— — —
Það er áhugavert, Egill, að þú skulir nefna norsku olíulindirnar til samanburðar.
Ég get ekki betur séð af heimildum á netinu en að norski olíuiðnaðurinn sé að stærstum hluta einkafyrirtæki. Statoil er t.d. ekki nema að hluta í eigu norska ríkisins. Það er ekki norska ríkið sem dælir upp og selur út alla olíuna -tekjur þeirra af olíuauðlindunum koma í gegnum sölu á borunarleyfum og skatta á þá olíu sem dælt er upp.
Norskir borgarar hafa ekki frjálsan aðgang að þessari sameiginlegu auðlind, og umsópsmestu orkufyirrtæki/bensínstöðvar/hvaðeina hafa engan hefðarrétt á nýtingu þeirra. -Auðlindin er boðin út og tilboði hæstbjóðanda tekið -að mér sýnist og hver tunna síðan skattlögð að auki. (og má þó gjarna leiðrétta mig ef einhver hérna þekkir norska olíuiðnaðinn betur, ég er bara rétt búinn að skrapa yfirborðið á wikipediu um þetta)
Susararnir eru part á rangri, og part á réttri braut. Sjávarauðlindirnar verða best nýttar á frjálsum markaði og eignarhaldi einstaklinga, en það fæst ekki með því að gefa nýtingarréttinn sísvona. Ríkið ætti ekki að eiga kvóta né úthluta honum byggt á veiðihefð eða byggðapólitík. Selja ætti allan kvóta hæstbjóðendum, hvert fiskveiðiár, -sama hvort hæstbjóðandinn er íslenskur eða erlendur.
Þannig er einskis frelsi skert, né heldur neinum gefin verðmæti á silfurfati. Nýting auðlindarinnar er hins vegar hámörkuð, hagkvæmni í rekstri hámörkuð og uppskera landsmanna sem heildar hámörkuð.
En nota bene, tekjurnar af sölu að aðgangi að þessari auðlind þjóðarinnar ættu ekki að hverfa inn í ríkisrekstragrautinn, heldur ætti hver handhafi íslensks vegabréfs að fá sinn skerf lagðan inn á reikning. Þannig er líka tryggt að almenningur hafi beina hagsmuni af því að kerifð sé skilvirkt, heiðarlegt og sannarlega hagkvæmt. Beingreiðslur til landsmanna eru í raun að gera eignarréttinn raunverulegan, en það er einmitt eignarréttur einstaklingsins sem tryggir að mestum verðmætum sé náð úr hvaða auðlind sem er. -Ranghugsunin hjá SUS er að færa þennan eignarrétt á silfurfati í hendur útgerðarmanna þegar sterk rök hníga að því að fiskurinn í sjónum sé í raun náttúruauðlind sem öll þjóðin eigi að njóta góðs af, eða öllu heldur að enginn hópur manna í samfélaginu eigi meira tilkall til en aðrir.
Það þarf vitaskuld að útfæra vissa núansa og eftirlit, til að koma í veg fyrir brottkast og sjá til þess að vel sé gengið um auðlindina, en meginlínurnar eru samt skýrar.
Athugaðu að t.d. bara veiðiheimildir á þorski á síðasta ári námu um 541 kg á hvert mannsbarn á landinu -og það er bara ein tegund. Ef daglegt meðalverð á óslægðum þorski er 300kr á fiskmarkaði, og útgerðin borgar 1/5 af verði fisksins fyrir að nýta auðlindina myndi það vera 30-35.000 kr inn á reikning hjá hverju mannsbarni. (athugaðu þó að hér reikna ég að verðið á „kvótanum“ sé 60 kr, en fann t.d. heimild á netinu frá 2007 um 200 kr/kg verð á keyptum kvóta af þorski)
Aflaheimildir á þorski voru 130 þúsund lestir á fiskveiðiárinu 08/09, en aflaheimildir á öðrum botnfiski 264,4 þúsund lestir, og öðrum tegundum 159 þúsund lestir. Það má því hæglega reikna áfram að ef rétturinn til að veiða fisk í íslenskri lögsögu væri seldur hæstbjóðanda en ekki úthlutað þá gæti hvert íslenskt mannsbarn átt von á að fá í sinn hlut ekki minna en 100.000 kr árlega -og liklega tvöfalt það, ef ekki þrefalt, fjórfalt og jafnvel fimmfalt.
Til að draga þetta saman: ef allur kvóti væri boðinn upp og seldur hæstbjóðanda, og söluverðmætinu deilt jafnt á alla landsmenn, myndi ekki aðeins nýting, hagkvæmni og verðmætasköpun í sjávarútvegi ná hámarki, heldur myndi hvert vísitöluheimili á landinu fá í sinn hlut árlega sennilega á bilinu 0,5 til 1,5 milljónir í „arð“.
