Ég er búinn að handfjatla bestu jólabókina, fletta henni, maður les hana ekki í einum rykk.

Hún er rituð stuttu eftir Krists burð, er nokkuð nákvæmlega tvö þúsund ára  – og kemur loks út á íslensku í heild sinni, í aðgengilegri útgáfu, á lausu máli.

Þetta er höfuðritið Metamorphoses, Ummyndanir, eftir rómverska skáldið Óvíd, sem Kristján Árnason hefur þýtt úr latínu.

Grundvallarrit í klassískum fræðum.

Það mun vera til þýðing á verkinu eftir Jón Espólín sem hefur aldrei birst. En hann þýddi á íslenskt fornyrðislag. Af einhverjum ástæðum þótti það hæfa, fyrir utan lausamálsþýðingu Sveinbjarnar Egilssonar á Hómerskviðum er líka til Hómersþýðing eftir hann með fornyrðislagi.

En eins og Kristján bendir á í formála þá hentar fornyrðislag þessum bókmenntum frekar illa; það er miklu þyngslalegra en bragarhátturinn hexametur sem þær eru samdar á.

Hins vegar kemur það ágætlega út í frægri vísu eftir Óvíd sem var þýdd af Sveinbirni og margir halda reyndar að sé frumort á íslensku:

Leika landmunir
lýða sonum,
hveim er fúss er fara.
Römm er sú taug,
er rekka dregur
föðurtúna til.

Óvíd var annars heillandi maður. Spjátrungur, nokkurs konar bóhem, ástarskáld sem síðar sneri sér að alvarlegri kveðskap eins og í Ummyndunum. Hann lenti svo á kant við nýstofnað keisaradæmið í Róm, fyrir ótilgreindar sakir, og var sendur í útlegð að Svartahafi, á stað sem heitir Tomis þar sem nú er Rúmenía.

Þar var rómverjinn Óvíd mjög vansæll og orti miklar harmatölur, enda voru þar engar bækur og engin borgarmenning, bara kuldi og villimenn. Þar dó skáldið árið 17 eða 18 e. Kr.

Um þessi endalok Óvíds er skrifað í frábærri skáldsögu Christophs Ransmayr sem nefnist Hinsti heimur – og var líka þýdd af Kristjáni Árnasyni.