Lesandi sendi þetta bréf:
— — —
Eitt af því sem mér þykir hvað mest þreytandi í hrunumræðunni, er að
allur almenningur hafi tekið þátt í lánafylleríinu og hegðað sér
gáleysislega. Hlægilegast var þegar Björgólfur Guðmundsson sá
flatskjáakaup Íslendinga sem einn helsta gerandann í hruninu, í frægu
Kastljósviðtali.
Hvar er tölfræðin sem sýnir að sukk almennings hafi verið svo víðtækt?
Ég sjálfur get einungis miðað við sjálfan mig og minn kunningjahóp og
fjölskyldu. Sá markhópur segir mér að vel innan við 1/4 hafi skuldsett
sig óhóflega mikið og gengið gáleysislega um hinar ljúfu lánadyr.
Sennilega nær 1/5 eða jafnvel ennþá lægra hlutfall.
Eftir því sem lengra líður frá hruni bankanna verður æ augljósara hvað
orsakaði þetta. Vilhjálmur Bjarnason hefur orðað þetta vel: Bankarnir
breyttust í ræningjabæli! Ræningjabæli þar sem fé fólks, fyrirtækja og
lífeyrissjóða var tekið og notað til að gíra bankana upp og gera þeim
kleift að „lána“ stærstu eigendum sínum ofboðslegar fjárhæðir gegn
vafasömum veðum. Þetta var sjálftaka á fé annarra. Ábyrgðin er
bankanna og hinna ólýðræðislegu íslensku lífeyrissjóða. Þeir
síðarnefndu virðast reyndar ætla að verða stikkfrí. Ömurlegt.
Er íslenska fjármálahneykslið jafnvel langt umfram það sem gerðist
t.d. hjá Enron? Það svakalegasta er þó ef forkólfar hrunsins í
samkrulli við viðskiptafélaga sína hjá erlendum vogunarsjóðum eru að
eignast bankana. Vegna þess að þeir nýttu sér hrunið til að kaupa
kröfur þáverandi stærstu kröfuhafa bankanna með 80-90% afföllum.
Þetta lítur illa út. Þarf uppreisn í landinu til að stjórnvöld skynji
raunveruleikann? Eða ætlar þjóðin kannski að láta þetta allt ganga
yfir sig; kyngja Icesave og horfa upp á gjörspilltu klíkurnar ná
íslenska fjármálakerfinu til sín á ný?