Sunna Karen Sigurþórsdóttir, ritstjóri Fréttablaðsins, ræddi um kosti og galla flugeldanotkunnar Íslendinga í nýjum leiðara sínum, sem birtist í Fréttablaðinu í morgun.
„Einu sinni á ári breytist höfuðborgarsvæðið í litríkt og glitrandi sprengjusvæði. Ísland verður með eftirsóttustu löndum heims og ferðamennirnir flykkjast til landsins til þess að fylgjast með ævintýralegri skotgleði landans. Þeir horfa með undrun þegar fjölskyldur koma saman á götum úti þar sem þær skiptast á að kveikja í hverri rakettunni á fætur annarri, börn og fullorðnir með kveikjara, stjörnuljós og önnur eldfæri á lofti, og fagna síðan ákaft þegar skothvellirnir heyrast.
Flugeldagleði Íslendinga er engu lík. Eldflaugunum er skotið á loft í þakklætisskyni fyrir hið liðna samhliða því sem litið er til hins nýja, í von um bjartari og betri framtíð. Áramótunum fylgir tilhlökkun og gleði og fátt jafnast á við samverustundirnar með vinum og vandamönnum fram undir morgun. Hefð sem dregur fólk saman með flugeldasýningu í hverri götu í öllum úthverfum borgarinnar og víðar.“
Sunnu finnst orðið „flugeldabrjálæði“ lýsa þessari hegðun Íslendinga best. Hún segir hefðina óþarfa sem veiti ánægju í skamma stund ásamt peningasóun og reykjarmekki. Sunna bendir þó á að sala flugelda sé mikilvæg fyrir til dæmis björgunarsveitirnar.
„Flugeldabrjálæði væri raunar frekar réttnefni yfir þessa áramótahefð Íslendinga. Þessari óþörfu hefð fylgir nefnilega fátt annað en skammvinn gleði, peningasóun og svartur reykjarmökkur sem leggst yfir alla borgina, svo ekki sé nefnt ruslið sem blasir við á nýársmorgun og fæstir kæra sig um að þrífa upp. Loftmengun fer langt yfir heilsuverndarmörk og nú í ár mældist svifryk mest um sexfalt það sem heilsuverndarmörk miða við. Sama var upp á teningnum á síðasta ári, líkt og undanfarin ár, en þá skipaði umhverfisráðherra starfshóp sem átti að skila tillögum í febrúar um hvernig hægt væri að bregðast við. Þeim tillögum hefur enn ekki verið skilað inn.
Það verður að teljast staðreynd að flugeldarnir hafa fleiri ókosti en kosti, en þó verður að hafa í huga að þeir eru mikilvæg tekjulind bæði fyrir björgunarsveitir landsins og ferðaþjónustuna.“
Sunna segir umhverfismálin einnig vera ansi mikilvæg í sambandi við flugeldanotkun og því þurfi að endurskoða þessa áramótahefð Íslendinga. Hún vill þó ekki gera það með boðum og bönnum heldur betrumbæta og skýra regluverkið.
„Önnur staðreynd sem einnig þarf að líta til er loftslagsváin. Raunverulegt vandamál sem allir þurfa að láta sig varða. Þess vegna er kominn tími á að endurskoða áramótahefð okkar en með það að leiðarljósi að halda þeim tekjum sem áramótin skila þjóðinni. Ekki með boðum og bönnum, enda skila þau engu, heldur þarf að skýra regluverkið utan um skotelda og leita leiða til þess að draga úr notkun þeirra. Með auknum hagvexti eykst flugeldasala ár frá ári og við erum komin langt fram úr okkur í skotgleðinni. Nægjusemi ætti að ráða ríkjum á þessum gleðidegi og það þarf að auka vitund fólks á þeirri skaðsemi sem skoteldunum fylgir. Þannig drögum við bæði úr mengun og þeir sem þola hana illa fá betur að njóta.
Nýju ári fylgja nýjar áskoranir, stórar sem smáar, og með samheldni og fræðslu getum við gert enn betur. Þessu þurfa stjórnvöld, með umhverfisráðherra í fararbroddi, að huga að.“
