fbpx
Miðvikudagur 14.maí 2025

Til hvers er botnlanginn?

doktor.is
Mánudaginn 29. maí 2017 09:00

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Botnlanginn er hol tota sem gengur út frá botnristlinum. Hlutverk hans eða tilgangur í mönnum er mjög á huldu. Til dæmis virðist unnt að fjarlægja hann hvenær sem er á ævinni án þess að það hafi nein sýnileg áhrif. Hins vegar gegnir botnlanginn mikilvægu hlutverki í ýmsum dýrum. Talið er að botnlangi í mönnum sé leifar frá forverum okkar í þróuninni og hann sé smám saman að hverfa með áframhaldandi þróun en slíkt tekur hins vegar langan tíma.
Í æsku inniheldur botnlanginn (e. appendix) mikið af eitlavef sem birtist 2 vikum eftir fæðingu og er mest áberandi á unglingsárum. Eftir það minnkar eitlavefurinn í botnlanganum og hverfur hægt og bítandi. Þrátt fyrir þetta er ekki vitað hvaða hlutverki botnlanginn gegnir nákvæmlega í mönnum.

Í dýrum með heitt blóð er mest af eitlavef staðsett í hægri hluta ristilsins en í nokkrum hryggdýrum (mannöpum) er mest af eitilvef í sjálfum botnlanganum. Starfsemi botnlangans er þannig tengd þessum eitlavef. Í fuglum er botnlanginn tilkomumeira líffæri og stjórnar þroska ónæmiskerfisins eins og miltans og eitlavefs um líkamann. Ef þetta líffæri er tekið úr fuglinum leiðir það til vanþroska og framleiðsluskerðingar á mótefnum. Í kanínum er sama sagan. Í ýmsum dýrum telst botnlanginn þannig vera mikilvægur fyrir þroska ónæmiskerfisins.

Botnlanginn getur auðveldlega stíflast enda er hann mjóstur næst ristlinum (cecum). Þetta gerist til dæmis ef hörð efni setjast í opið eða ef bólgur í veggjum botnlangans loka honum. Botnlanginn þenst síðan út og fleiri einkenni koma fram sem yfirleitt eru kennd við botnlangabólgu (appendicitis). Ef hún gengur nógu langt getur botnlanginn sprungið og innihaldið dreifst um kviðarholið. Þetta getur valdið lífhimnubólgu (peritonitis) en varnir líkamans koma þó oft í veg fyrir að mál fari á versta veg.

Botnlangabólga er yfirleitt læknuð með því að fjarlægja botnlangann með einfaldri skurðaðgerð sem nefnist botnlanganám. Það tekur yfirleitt innan við klukkutíma með svæfingu og veldur litlum óþægindum á eftir.

En með því að tilgangur þessa líffæris er á huldu má geta þess til gamans að ungir skurðlæknar gantast stundum með það að forsjónin hafi komið honum þarna fyrir til að þeir geti æft sig á að taka hann burtu!

Grein þessi birtis fyrist á Vísindavef HÍ

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

433Sport
Fyrir 3 klukkutímum

Þetta er upphæðin sem Ronaldo hefur þénað í Sádí-Arabíu

Þetta er upphæðin sem Ronaldo hefur þénað í Sádí-Arabíu
Fréttir
Fyrir 3 klukkutímum

Þessir tveir hlutir eru á algjörum bannlista hjá Karli og Kamillu í bresku konungshöllinni

Þessir tveir hlutir eru á algjörum bannlista hjá Karli og Kamillu í bresku konungshöllinni
433Sport
Fyrir 6 klukkutímum

Útsendarar United og Tottenham tóku út Cristiano Jr í gær

Útsendarar United og Tottenham tóku út Cristiano Jr í gær
Pressan
Fyrir 6 klukkutímum

Birta sláandi upplýsingar um fund George Clooney og Joe Biden í nýrri bók

Birta sláandi upplýsingar um fund George Clooney og Joe Biden í nýrri bók
433Sport
Fyrir 7 klukkutímum

Barnaperri dæmdur í fangelsi fyrir að nauðga karlmanni

Barnaperri dæmdur í fangelsi fyrir að nauðga karlmanni
Fréttir
Fyrir 8 klukkutímum

Ásgerður Jóna sár út í Ingu Sæland: „Í þriðja sam­tal­inu sagðist hún ekk­ert geta gert“

Ásgerður Jóna sár út í Ingu Sæland: „Í þriðja sam­tal­inu sagðist hún ekk­ert geta gert“

Tarot Spil

Veldu þér spil og sjáðu spádóm þinn.