„Þessi hagræðing á vinnustöðum er ómanneskjuleg,“ segir Sigurður Einarsson sem hefur komið víða við á ferli sínum í atvinnulífinu. Sigurður tekur dæmi um hagræðinu sem þessa og segir að eitt sinn hafi tæknifræðingur komið í stálsmiðju sem hann starfaði hjá og var hlutverk hans að finna leiðir til hagræðingar.
„Hann kom með blað og blýant og skrifaði hjá sér hvað við notuðum mikinn tíma til þess að gera hitt og þetta. „Hvað tekur langan tíma að gera við dexel? Smíða 5 metra langt rör með beygju? og sjóða í plötu? og skipta um hitt og þetta?“ Svo reiknaði hann eitthvað áfram og niðurstaðan var þessi, að reka skúringakonuna.“
Sigurður er einn þeirra sem segir sögu sína í tengslum við átakið Fólkið í Eflingu. Sigurður er í dag starfsmaður á bráðavaktinni þar sem hann sinnir ýmsum störfum en hann, líkt og aðrir sem segja sögu sína, er félagi í Eflingu.
Sigurður var sextán ára þegar hann fór fyrst á sjóinn. Hann hafði hugsað sér að læra trésmíði en svo kom samdráttur í byggingariðnaðinum og þá lág beinast við að fara aftur á sjóinn. Þar var hann í mörg ár, fór í vélskólann einnig og sótti sér vélstjóraréttindi.
„Eiginkonan mín fyrrverandi varð leið á fjarveru minni af heimilinu, sem stundum voru nokkrir mánuðir í senn, og þegar hún fékk góða vinnu á Sauðárkróki fluttum við þangað og ég reyndi fyrir mér í landi.“
Á Sauðárkróki segist hann hafa prófað sitt lítið af hverju. „Þar á meðal kenndi ég við fjölbrautaskólann vélfræði, vélfræðireikning og stýritækni og þess háttar. En þetta voru litlar tekjur og ég gafst upp á þessu á endanum. Samt var þetta ágætis tími, af því stelpan mín var lítil og ég gat sótt hana í leikskólann og sinnt henni, tími sem ég er reyndar rosalega þakklátur fyrir.“
Sigurður segir að maður þurfi að vera innfæddur og af fimmta ættlið til að komast inn í samfélagið á Sauðárkróki. „Og við vorum tilbúin að prófa eitthvað nýtt og fluttum á Akranes, þar áttum við allavega ættingja en það var gera fyrir mig í byrjun, þangað til að ljósið kom með Norðurál og Hvalfjarðargöngunum og við tók þvílík þensla og brjáluð vinna á þessu svæði að hið hálfa væri haugur, maður vann sex daga vikuna, alveg endalaust.“
Í hruninu bjó Sigurður enn á Skaganum, hann segist hafa haldið sjó með endalausri vinnu, borgað skuldir af húsinu. Þá skildi hann og borgaði helminginn út. „Og svo þegar ég var búin að vinna mig út úr því þá yfirgaf ég staðinn, en mér þykir þrátt fyrir allt vænt um Skagann.“
Svo fór að Sigurður flutti í Hafnarfjörðinn þar sem hann réði sig hjá Vélsmiðjunni Héðni. Þar vann hann í fjögur ár eða þar til honum var sagt upp vegna samdráttar í skipaviðgerðum.
„Þá hugsaði ég með mér: að þetta væri ekki hægt, ég yrði að hætta þessu. Líkaminn hafnaði þessu líka, ég hef tvisvar farið í aðgerð á bakinu. Og núna þegar rigningin lemur á gluggann þá veit ég hvað það er gott að standa ekki uppi á þilfari að gera við einhver spil eða vera í öxuldrætti.“
Eins og sést hér að framan hefur Sigurður unnið dæmigerð karlastörf eins og þau eru kölluð. Það breyttist þegar hann réði sig til vinnu á lagerinn á G-3 á Landspítalanum í Fossvogi.
„Hérna geri ég allt frá því að hella upp á kaffi og halda löpp sem verið er að gipsa, ég trilla sjúklingum inn í röntgen og segulómum, held stofunum fínum, ég aðstoða hjúkrunarfræðinga þegar það þarf og geng i endalaus önnur tilfallandi störf.
Þetta er fjölbreytt, sjúklingarnir eru svo ólíkir eins og mannflóran öll, ég hitti fólk sem biðst afsökunar á eigin tilveru, og fólk sem er forhert af frekju og allt þar á milli. Ég fann nýja hlið á mér: ég hef gaman af fólki. Það var meir að segja gömul kona á tíræðs aldri að segja mér að ég væri með góðlegann svip, það bjargaði deginum.“
Sigurður vinnur átta tíma á dag og líkar vel. „Ég er hættur að vilja vinna þetta 14 til 18 tíma á dag. Vaktirnar í Norðurál eru enn þá 12 tíma langar en þeir gáfust upp á þessu í álverinu fyrir Austan, konurnar mótmæltu, þær þurftu að sækja börnin og sinna þeim. Vaktavinna er erfið, og kannski er það aldurinn sem hefur færst yfir mig. Við gerðum rannsókn á þessu þegar ég var hjá Norðuráli og þá kom í ljós að menn sem komu þangað um fertugt og byrjuðu á 12 tíma vöktum voru flestir farnir frá þeim eftir fimm ár, svona langar vaktir eru mannskemmandi.“
Sigurður segir að eini gallinn sé sá hvað launin eru léleg, „alveg skelfileg“ eins og hann orðar það. „Maður þarf að skoða reikningana sína og flokka og borga þann sem er heitastur í hvert sinn. 95 prósent af þeim sem ég vinn með á G-3 eru konur, við erum bara þrír karlar á allri deildinni. Umræðuefnin eru ólík hér frá karlavinnustöðum, konurnar tala um börn, barnabörn og óléttur. Á kallavinnustað er talað um vélar, konur og pólitík. Ef talið berst að launamálum eru kynin líka ólík, konur hafa veika hugmynd um ásættanleg laun og karlarnir geta verið ansi digrir með sig, og talað sig upp í tölur sem eru alveg út úr öllu korti.“
Hann segir að vinnan á spítalanum sé áskorun, hann þurfi að læra óteljandi margar tegundir af plástrum og það hafi verið ákveðin uppgötvun að komast að því hvað margar tegundir af plástrum eru til. „En í neyðarkassanum á sjónum var bara ein tegund, heftiplástur. Hjúkkurnar geta verið sérvitrar á plástrana þær nota sitthvorn plásturinn á samskonar sár, og þá þarf ég að gæta þess að báðar tegundirnar séu til staðar í skúffunni.“
Sigurður segir að álagið á starfsfólk sé mikið allan daginn. Það sé helst fyrir hádegi á sunnudögum að hægt er að ná andanum. Svo stigmagnast álagið þegar líður á daginn.
„Vinnuaðstæður eru ekki þær sömu í dag og þær voru, hvorki hér né annars staðar. Ég fór á línubát, eina ferð í vor, eftir 25 ára hlé, og margt hafði breyst á þessum tíma. Þetta var viku túr og það var góður peningur, fullt skip af þorski. En það er miklu meira lagt á áhöfnina í dag, mannskapnum hefur fækkað um borð og vinnuálagið er með ólíkindum, það voru miklu fleiri menn að vinna um borð í gamla daga,“ segir Sigurður áður en hann nefnir söguna sem birtist hér fremst, um skúringakonuna sem var rekin í hagræðingarskyni.
