Höfundur: Bryndís Loftsdóttir.

–

Þetta fimmtudagskvöld sem ég valdi til þess að sjá Guð blessi Ísland var einhvers konar kauphátíð í Kringlunni. Ég hafði ekki áttað mig á hvílíkur stórviðburður slík miðnæturopnun væri fyrir þjóðina og hringsólaði því um svæðið í leit að stæði í ríflega 20 mínútur. Það olli því að ég kom í fyrsta skipti á ævinni of seint á leiksýningu og missti því af allra fyrstu mínútum verksins og bið aðstandendur sýningarinnar afsökunar á því. Mér skilst á leikhúsvini mínum að þessar mínútur hafi að nær öllu leyti farið fram í þögn sem hefur væntanlega verið nokkuð áhrifaríkt á þessu stóra hvíta sviði.

Það var líka allt hvítt úti, snjó kyngdi niður þetta kvöld. Hringsól ökumanna minnti á einhvers konar landsmót þar sem þorri þjóðarinnar virtist vera mættur til keppni. Ökumenn siluðust hring eftir hring með kaupglampa í augum og lituðust um eftir stæði. Þetta var eins konar vitnisburður um að jafnvel þótt nokkrir einstaklingar kjósi að bera hrunskrossinn út lífið þá virðist þjóðin að mestu hafa tekið þá stefnu að njóta áfram allra þeirra allsnægta og ánægjustunda sem lífið bíður upp á. Við erum kraftmiklir lífsunnendur og kærum okkur ekki um að hírast langdvölum í skammarkrókum.

Mistæk sýning

Guð blessi Ísland kom mér að mörgu leyti á óvart. Höfundar verksins eru nokkuð trúir því efni sem þeir sækja í rannsóknarskýrslu Alþingis. Það má þó finna að því að efnistökin virðast oft æði handahófskennd. En þeir Mikael Torfason og Þorleifur Örn Arnarson finna í þessari hörmungarsögu þjóðarinnar, fjölmarga óborganlega fyndna fleti sem toga sýninguna áfram í bland við glaðlega umgjörð og ofvaxnar lottókúlur. Þetta var því á köflum sprenghlægileg revía um hrunið og þar tókst best til.

Þess á milli voru of mörg og of löng atriði þar sem hin listræna túlkun var einfaldlega slöpp í samanburði við raunveruleikann sem enn er flestum í fersku minni. Er þar helst að nefna þætti Björgúlfs Thors, Ólafs Ragnars og Ingibjargar Sólrúnar. Þeirra atriði voru langdregin og hreyfðu ekkert við manni, ekki síst í samanburði við raunverulegar upptökur frá atburðum úr hruninu sem listilega var blandað inn í sýninguna. Ég saknaði magnaðra viðtala Ólafs Ragnars við erlenda sjónvarpsfréttamenn hjá BBC og Bloomberg nokkru eftir hrun, fáir hefðu getað leikið frammistöðu hans þar eftir, en það er ef til vill annað leikrit.

Stórbrotinn leikur Brynhildar

Brynhildur Guðjónsdóttir er stjarna sýningarinnar og fyrsta innkoma hennar, standandi uppi á þaki á gömlum líkbíl sem ók fram á mitt svið var mjög áhrifarík. Hugmyndin að fá hana til að leika Davíð Oddsson er djörf og stórkostlegt að sjá hversu vel henni tekst til. Höfundar verksins nýttu þennan spútnik efnivið sinn sem betur fer til fulls, bæði eftir handriti rannsóknarskýrslunnar og í þeim atriðum þar sem Brynhildur, í hlutverki Davíðs, ræðir við Örn Árnason um áratuga leik hans í hlutverki sínu og svo aftur þegar Brynhildur gefst upp á Davíð og afklæðist hlutverkinu á sviði. Öll útfærsla þessara atriða, sem komu rannsóknarskýrslunni lítið við, var snilldar vel heppnuð, alveg kostuleg leikhúsupplifun.

Niðurstaðan er því verk sem státar af góðum sprettum með húmor sem kemur verulega á óvart. Þar á milli eru of margir langdregnir og rislausir kaflar, þar sem eins og oft áður í sýningum Þorleifs, er öskrað á áhorfendur hátt og lengi. Hér er minna um predikanir en maður átti von á og engir mótmælendur. Saknaði ég hvorugs. Sjálfhverfan sem víða sprettur upp í verkinu gerir það óspennandi, spara hefði til dæmis mátt nafn Borgarleikhússins sem ítrekað kom fyrir og persónulegar skoðanir einstaka leikara, sem alla jafna voru viðvaningslegar og skiluðu engu.

Óvænt sýn á Davíð Oddsson

Upp úr stendur að listamenn Borgarleikhússins hafa sett á svið sýningu þar sem Davíð Oddsson kemur út sem hetja rannsóknarskýrslunnar, maðurinn sem stöðvaði snaróða óreiðumenn með handónýt veð upp á vasann, heimtandi meiri pening þegar allt var komið í óefni. Eini maðurinn sem var heill heilsu og stóð í lappirnar gegn frekju og offorsi útrásarvíkinga. Ekki beint það sem búast mátti við að íslenskir listamenn hefðu kjark til að máta á sviði og hefði mögulega farið á annan veg, ef hlutverkið hefði lent á öðrum en Brynhildi Guðjónsdóttur yfirburðaleikkonu.